قرارداد افست چیست ؟ به همراه بررسی تعهدات و انواع قرارداد offset
نمونه قرارداد آفست یک قرارداد خاص و ویژه است که ما در این مقاله قصد داریم در خصوص آن گفت و گو کنیم و مسائل مرتبط با آن را مورد بررسی قرار دهیم. این قرارداد یک قرارداد مهم در سطح بین المللی است.
آفست در لغت به معنی جبران است. معنی حقوقی این کلمه هم از معنای لغوی آن دور نیست. قرارداد افست یکی از انواع تجارت متقابل است و از جمله قرارداد‌هایی محسوب می‌شود که موضوع آن مبتنی بر نقل و انتقال پول باشد. منشا این قرارداد به اواخر دهه 1950 بر‌می‌گردد.
در آن زمان قرارداد‌هایی در خصوص فروش اسلحه یا تسلیحات ابداع شدند و مدت‌ها بعد، استفاده از این قرارداد در فروش کالا‌های گران قیمت و دارای فناوری پیشرفته مانند هواپیما‌های نظامی و تجاری، ماهواره‌ها و زیر دریایی رواج و گسترش زیادی پیدا کرد. هدف استفاده از قراردادهای آفست، کاهش فشار و پیامد‌های نا‌مطلوب اقتصادی ناشی از صرف هزینه‌های کلان و عمده برای خرید کالا‌ها یا اقلام گران قیمت است.
بسیاری از کشور‌ها، خصوصا کشور‌های در حال توسعه، امکان و شرایط دسترسی به فناوری و تجهیزات پیشرفته و کاربردی را ندارند. این کشور‌ها باید علاوه بر داشتن امکانات و توانایی مالی زیاد جهت خرید کالا‌های صنعتی، دانش، تخصص و مهارت کافی را برای نگهداری و انجام تعمیرات لازم داشته باشند. بنابراین، قرارداد افست یکی از مهم‌ترین قرارداد‌هایی است که در تجارت بین المللی برای انتقال فناوری، صنعتی سازی، پیشرفت و توسعه زیر بنایی کشور‌ها، ایجاد تعادل قراردادی و موازنه تجاری تنظیم می‌شود.
در ادامه مطلب در خصوص ماهیت قرارداد افست ، انواع این قرارداد و مسائل و موضوعات مرتبط با آن صحبت می‌کنیم تا چنانچه سوال یا ابهامی دارید، با مطالعه این مقاله به پاسخ مناسب و قانع کننده‌ای برسید.
قرارداد افست چیست؟
افست در لغت به معنی جبران، تعادل و هر چیز دیگری است که در مقابل چیز دیگر تعادل ایجاد کند. قرارداد offset که با نام‌های دیگری مانند؛ مشارکت صنعتی، جبران‌های صنعتی و معاملات تعادلی شناخته می‌شود، در گروه قراردادهای تجارت متقابل قرار دارد. منظور از تجارت متقابل، موافقت نامه‌های جبرانی و متقابل تجاری است که در آن، خریدار یعنی دولت – به طور معمول – خرید خدمات و کالا‌های گران قیمت صنعتی خود را به انجام یک سری تعهدات متقابل و جبرانی (توسط صادر کننده) مشروط می‌کند.
بنابراین، باید در تعریف این قرارداد، بیان کنیم که قرارداد افست، قرارداد یا توافقی است که براساس آن، دولت پروژه‌ها یا اقلام و کالا‌های گران قیمت و کاملا تخصصی مانند تجهیزات پیشرفته نظامی را از یک کشور صنعتی و پیشرفته خریداری می‌کند، مشروط به اینکه کشور صادر کننده نیز تعهدات مشخصی را بپذیرد.
بررسی نمونه‌هایی از تعهدات کشور‌های صنعتی
زمانی که یک کشور در حال توسعه، قصد داشته باشد که کالا‌ها و تجهیزات مدرن و پیشرفته را از کشور‌های صنعتی و با پرداخت هزینه و مخارج بالا خریداری کند، کشور‌های صنعتی در مقابل، تعهداتی دارند که آن‌ها را در ادامه مطلب ذکر می‌کنیم:
- کشور‌های صنعتی وظیفه دارند که با صنایع داخلی کشور خریدار، همکاری کنند تا بعضی از قطعات، داخل کشور تولید یا بخش‌هایی از پروژه در داخل کشور اجرا شود.
- کشور‌های صنعتی، باید از پیمانکاران داخلی کشور خریدار در ساخت پروژه استفاده کنند.
- آن‌ها باید کارمندان یا پرسنل کشور در حال توسعه را استخدام کنند یا به آن‌ها آموزش‌های لازم و کاربردی را بدهند.
- کشور‌های صنعتی باید ضمن فروش تجهیزات خود، دانش، مهارت و تکنولوژی لازم را به کشور خریدار منتقل کنند تا این کشور‌ها آشنایی لازم را با این تجهیزات داشته باشند.
- آن‌ها باید در زمینه پروژه یا در خصوص سایر بخش‌های اقتصادی کشور در حال توسعه، سرمایه گذاری کنند.
- آن‌ها باید بخشی از تولیدات پروژه را از کشور خریدار وارد کنند.
- باید به کشور خریدار، در خصوص فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با پروژه خریداری شده یا سایر فعالیت‌های اقتصادی از لحاظ مالی، فنی یا مدیریتی کمک و همکاری شود.
پیامد‌های قرارداد افست
هدف از تنظیم این قرارداد رفع نیاز کشور‌های در حال توسعه است اما تنظیم این قرارداد، پیامد‌های زیادی دارد که برای توضیح بیشتر این مطلب، مثالی را ذکر می‌کنیم تا با این پیامد‌ها به طور عینی و ملموس آشنا شوید.
فرض کنید که کشور A، یک کشور در حال توسعه است و این کشور قصد دارد که یک سامانه تسلیحاتی نظامی را از کشور توسعه یافته و صنعتی B خریداری کند. باید در این زمینه مسائل اقتصادی متعددی توسط کشور A مورد توجه قرار گیرد. یکی از این موارد، مساله انتقال ارز به کشور B به عنوان قیمت و هزینه خرید این تسلیحات است زیرا به مسئله کسری تراز تجاری کشور خریدار، مرتبط می‌شود و روی آن تاثیر منفی می‌گذارد. مساله بعدی، استفاده مطلوب از ظرفیت آزاد صنعت تسلیحات کشور A (یعنی کشور وارد کننده) است که اشتغال سازی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. سومین مساله، وابستگی فنی و تدارکاتی دراز مدت به کشور B (کشور عرضه کننده) است.
تکنولوژی‌های پیشرفته مانند تسلیحات نظامی، به اقدامات تدارکاتی (یعنی هر اقدامی که برای حفاظت و نگهداری آن کالا در طول عمر مفیدش لازم است) نیاز دارند. به دلیل موضوعات ذکر شده در این گونه معاملات بین المللی، قراردادهای در سطح معمولی به هیچ وجه نمی‌توانند موارد مذکور را به خوبی پیش بینی کنند. در این راستا در معاملات آفست، کشور A در مقابل ارزش منتقل شده، خواستار جبران‌هایی مانند برنامه تولید مشترک می شود که به موجب آن، صادر کننده نیز در پروژه مشارکت می‌کند. در نتیجه، دانش فنی به دست می‌آید و وابستگی‌های مذکور به کشور صادر کننده، برای نگهداری و تأمین قطعات یدکی کاهش پیدا می‌کند.
انواع قرارداد آفست
اساس و پایه قرارداد offset را تعهداتی تشکیل می‌دهد که فروشنده یک پروژه در جهت منافع اقتصادی کشور خریدار می‌پذیرد. در نتیجه، قراردادهای افست بر اساس نوع تعهداتی که کشور فروشنده قبول می‌کند به دو گروه قرارداد آفست مستقیم و قرارداد افست غیر مستقیم تقسیم می‌شود.
قرارداد آفست مستقیم
در صورتی که در قرارداد افست ، طرف صادر کننده تعهداتی را در خصوص موضوع اصلی پروژه بپذیرد، قراردادی که امضا می‌شود، یک نوع افست مستقیم خواهد بود. برای مثال، اگر صادر کننده متعهد شود که بعضی از قطعات یا بخشی از اجزای پروژه را با همکاری تولید کنندگان داخلی در داخل کشور طرف خریدار، تولید کند، می‌توانیم بگوییم که توافق آن‌ها یک قرارداد افست مستقـیم است. قراردادهای افست مستقیم بر اسـاس نـوع تعـهدی کـه کشور صادر کننده قبول می‌کند، به سه گروه تقسیم می‌شوند.
جایگاه معاملات افست در تجارت بین الملل
معامله آفست را در گروه معاملات تجارت متقابل در نظر می‌گیرند. تجارت متقابل به طور کلی، به معاملاتی گفته می‌شود که بر اساس آن، صادر کننده متعهد است علاوه بر تعهداتی که به طور معمول در یک معامله نقدی می‌پذیرد، تعهدات اضافی و متقابلی را به نفع وارد کننده نیز قبول کند. معمولا تعهدات عادی یک صادر کننده یا فروشنده شامل تحویل کالای خریداری شده مطابق با مشخصات قراردادی و تحویل آن‌ها در زمان مقرر به خریدار است. در صورتی که طبق قرارداد، صادر کننده ملزم شود تا علاوه بر تعهدات متعارف، تعهدات اضافی دیگری را به نفع وارد کننده قبول کند، تجارت متقابل شکل می‌گیرد. دسته بندی معاملات تجارت متقابل بین المللی به روشی که در برگیرنده تمام معاملات تجارت متقابل و مانع ورود معاملات غیر از آن‌ها باشد، کاری سخت و دشوار خواهد بود.
پیشنهاد ما
بدون شک آگاهی از ابعاد حقوقی نمونه قرارداد آفست برای اشخاصی که تمایل دارند از این قرارداد استفاده کنند، بسیار اهمیت دارد. شما می‌توانید با استفاده از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی ، به راحتی از این ابعاد قانونی این قرارداد آگاهی کسب کنید. همچنین می‌توانید تنظیم قرارداد مورد نظر را به تیم حقوقی رکلا بسپارید.