قرارداد اهدای جنین قانونی و امکان پذیر است؟

عدم توانایی باردار شدن یا ناباروری از غم انگیزترین مسائل برای زوج‌ها است. زمانی که به یک زوج اعلام می‌کنند که آن‌ها نابارور هستند، این زوج فشار روحی و روانی زیادی را تحمل خواهند کرد. متاسفانه ناباروری در چند دهه اخیر بسیار افزایش یافته است و زوج‌های متعددی را از داشتن فرزند محروم می‌کند. جامعه پزشکی، بیش از هر سازمان یا ارگان دیگر، در صدد برطرف کردن این مساله است. پزشکان با ارائه راهکارهای متنوع، در تلاش هستند که راه حلی به وجود آورند تا زوج‌های جوان بتوانند حس فوق ‌العاده فرزند دار شدن را تجربه کنند. یکی از راهکارهای پزشکان، قرارداد اهدای جنین است.

اهدای جنین ، از راهکارهای نهایی و پایانی برای اشخاصی است که از ناباروری رنج می‌برند. زمانی که زن و شوهر تمام راهکارهای درمانی را انجام می‌دهند و موفق به فرزند آوری نمی‌شوند، اهدای جنین به عنوان آخرین راه حل‌، به آن‌ها معرفی می‌شود. در این شیوه از فرزند آوری، زنان نابارور می‌توانند دوران بارداری یا حاملگی را تجربه کنند و طی این مراحل، کودکی را به دنیا بیاورند. این کودک تحت سرپرستی زوج نابارور خواهد بود و مسئولیت نگهداری و تربیت او، به این زوج سپرده می‌شود.

در ادامه این مطلب سعی می‌کنیم که مساله نمونه قرارداد اهدا جنین را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهیم.

نمونه قرارداد اهدای جنین چگونه قراردادی است؟

این قرارداد ، یک نوع توافق نامه است. براساس این توافق نامه، زوج سالم اعلام می‌کنند که تمایل دارند جنین حاصل از لقاح خارج از رحم خود را به زوجی که توانایی باروری ندارند، اهدا کنند. توافق نامه‌ای که میان طرفین انجام می‌شود را نمونه قرارداد اهدای جنین می‌نامند. براساس این قرارداد، توافقاتی در خصوص اهدای جنین امضا خواهد شد تا سندی قانونی از انجام این کار در دست باشد.

قرارداد اهدای جنین یک راه نوین برای زوج‌هایی است که به صورت فیزیکی توانایی مادر و پدر شدن را ندارند اما آرزو دارند که مراحل بارداری و فرزند آوری را تجربه کنند و فرزند خود را در آغوش بگیرند.

نمونه قرارداد اهدای جنین از نگاه قانونی

اگرچه در خصوص این قرارداد در قانون، جای خالی زیادی وجود دارد اما تصویب آن، کمک بزرگی به زوج‌های نابارور بود. قانون نحوه اهدا جنین به زوجین نابارور ، در تیرماه سال 1382 تصویب شد و به تایید شورای نگهبان رسید. این قانون که در 5 ماده تنظیم شده است، درباره مواردی مانند نحوه اهدا جنین، شروط لازم برای دریافت جنین، وظایف و تکالیف زوج و ارائه آیین نامه اجرایی به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توضیح می‌دهد.

براساس این قانون، نمونه قرارداد اهدای جنین ، یک قرارداد قانونی است و مانعی برای تنظیم چنین قراردادی وجود ندارد. این قرارداد، مطابق با ماده ده قانون مدنی و ماده 190 این قانون تنظیم می‌شود و از اصول قانون مدنی پیروی می‌کند. اگر بخواهیم این قرارداد را در دسته بندی‌ قراردادهای تابع قانون مدنی قرار دهیم، باید بگوییم که این قرارداد یک قرارداد خصوصی است که با استناد به اصل آزادی قراردادها تنظیم می‌شود.

علاوه بر قانون مدنی، قرارداد مورد نظر باید مطابق با قانون نحوه اهدا جنین به زوجین نابارور و آیین نامه اجرایی این قانون عمل کند.

جنین و اهدای جنین در آیین نامه اجرایی

پیش از آنکه از نمونه قرارداد اهدای جنین استفاده کنید، لازم است که اطلاعاتی درباره تعریف جنین و چگونگی اهدای جنین در آیین نامه اجرایی قانون نحوه اهدای جنین به زوجین نابارور بدانید. براساس این آیین نامه، منظور از جنین، نطفه‌ای است که به واسطه تلقیح خارج از رحم زوج‌های قانونی و شرعی ایجاد شده باشد همچنین این اهدا از زمان بارور شدن جنین تا حداکثر 5 روز بعد از آن و به صورت تازه یا منجمد انجام می‌شود.

بنابراین، زوجین نمی‌توانند جنین حاصل در رحم را اهدا کنند. چنین شرایطی به طور معمول برای زوج‌هایی ایجاد می‌شود که به صورت طبیعی قادر به لقاح نبودند و برای بارداری از لقاح مصنوعی استفاده کرده‌اند. این زوج ممکن است چندین جنین را با لقاح مصنوعی به وجود آورده باشند و تعدادی جنین را در رحم نگذاشته باشند. این زوج در یک عمل انسان دوستانه، می‌توانند جنین‌ها را به زوج دیگری که امکان باروری ندارند، اهدا کنند. البته صرفا اهدای جنین به این صورت انجام نمی‌شود و ممکن است دلایل دیگری برای اهدای جنین وجود داشته باشد.

مبلغ و طریقه اهدا جنین

احتمالا برای شما مهم است که بدانید هزینه دریافت جنین اهدایی به چه میزان است. اگر شخصی هستید که تمایل دارید از یک جنین اهدایی برای باروری استفاده کنید یا اگر شخصی هستید که تمایل دارید جنین اهدا کنید، لازم است بدانید که براساس آیین نامه اجرایی قانون نحوه اهدا جنین به زوجین ناباور، اهدای جنین به صورت رایگان و داوطلبانه انجام می‌شود. قانون، اهدای جنین را عملی خداپسندانه در نظر می‌گیرد و در ماده 1 آیین نامه اجرایی این قانون به این مساله اشاره کرده است که واگذاری و اهدای جنین رایگان و داوطلبانه است. علاوه براین، زوجین باید واجد شرایط دریافت یا اهدای جنین باشند. تنها مراکز مجاز به انجام این کار نیز مراکز تخصصی درمان ناباروری هستند.

همچنین ماده 3 این آیین نامه، تاکید می‌کند که زوج‌های اهدا کننده جنین باید با رضایت و توافق یکدیگر این کار را انجام دهند. این زوج باید در مراکز مجاز و تخصصی درمان ناباروری حاضر شوند و موافقت و رضایت خود را به صورت مکتوب، اعلام کنند. این اقدام با احراز هویت زوج و به صورت کاملا محرمانه انجام می‌شود.

زوجین دریافت کننده

زوج‌های ناباروری که تمایل دارند با استفاده از نمونه قرارداد اهدا جنین و به شیوه دریافت جنین، باردار شوند، باید براساس قانون، شرایط دریافت جنین را داشته باشند. ماده 2 قانون نحوه اهدا جنین به زوجین نابارور، به این شرایط اشاره می‌کند و درباره آن‌ توضیح می‌دهد. براساس این ماده، تقاضا برای دریافت جنین باید به صورت مشترک توسط خانم و آقا مطرح شود. این زوج باید درخواست خود را تنظیم کنند و به دادگاه بدهند. دادگاه، شرایط این زوج را احراز می‌کند و در صورت تایید، مجوز دریافت جنین را برای آن‌ها صادر می‌کند.

ماده 4 این قانون نیز تاکید می‌کند که بررسی صلاحیت زوجین در دادگاه خانواده، خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی عمومی انجام می‌شود.

ماده 2 قانون مربوطه، به تفصیل شرایطی را برای زوج‌هایی که تمایل به دریافت جنین دارند، مطرح می‌کند. براساس این ماده، زوجین باید گواهی پزشکی در اختیار داشته باشند که نابارور هستند و همچنین خانم شرایط و توانایی فیزیکی برای نگهداری جنین را در رحم خود دارد.

زوجین باید صلاحیت اخلاقی داشته باشند و از نظر عقلی سالم باشند. هیچ کدام از زوجین نباید محجور باشد. ابتلا به بیماری‌های خاص و صعب العلاج، اعتیاد به مواد مخدر و تابعیت ایرانی زوج از موارد دیگری است که مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نقص قانون درباره نمونه قرارداد اهدای جنین

قانون در زمینه نحوه اهدا جنین به زوجین نابارور، نقایص زیادی دارد. در ماده 3 این قانون آمده است که زوج دریافت کننده جنین ملزم هستند که وظیفه نگهداری و تربیت کودک را به عهده بگیرند اما در خصوص مسائلی مانند ارث و نسب، قوانینی مطرح نشده و این بخش از روابط آن‌ها در یک سکوت قانونی فرو رفته است.

براساس نظریه سنتی، وراثت، حضانت و مواردی از این قبیل به پدر و مادر ژنتیکی کودک برمی‌گردد و براساس نظریه دیگر، این حقوق میان پدر و مادر ژنتیکی به عنوان صاحب جنین و زن دریافت کننده جنین برای زایمان تعلق می‌گیرد.

با این حال، با توجه به عرف، زوجی که فرزندی به دنیا می‌آورند و شناسنامه او را به نام خود دریافت می‌کنند، پدر و مادر کودک محسوب می‌شوند و نسبت به او از تمام وظایف و تکالیف برخوردار هستند.

پیشنهاد ما

با توجه به تمام مواردی که بیان شد، نمونه قرارداد اهدای جنین می‌تواند راهکار آخر یک زوج برای رسیدن به آرزوی فرزند آوری باشد. ابتدا پیشنهاد می‌کنیم که روند انجام این کار را به صورت قانونی و از مراجع متعبر و تخصصی ناباروری پیگیری کنید و در ادامه، اگر درباره مسائل حقوقی این قرارداد سوالی دارید، می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید. همچنین در کنار شما خواهیم بود تا تنظیم قرارداد مورد نظر شما، به بهترین شیوه انجام شود.