لایحه تخریب یکی از انواع مهم لایحه دادگاه است. تخریب عمدی یکی از جرائم علیه اموال منقول و غیر منقول دیگران است. در واقع تخریب به معنای وارد کردن صدمه و آسیب عمدی به مال دیگران است. تخریب اموال میتواند جزئی یا کلی یا از کار انداختن یک مال باشد.
اینکه گفته میشود: «جرم تخریب علیه اموال دیگران صورت میگیرد» به این معنا است که اگر کسی مال متعلق به خودش را تخریب کند مشمول این جرم نمیشود. برای مثال: اگر کسی گوشی تلفن همراه متعلق به خودش را بشکند، طوری که دیگر قابل استفاده نباشد، افراد خانوادهاش نمیتوانند از او برای این تخریب شکایت کنند، چون جرم تخریب جرمی است که در مورد اموال منقول و غیر منقول دیگران محقق میشود.
جرم تخریب یک جرم عمدی است. فرد باید برای انجام جرم تخریب سوء نیت داشته باشد و قصد وارد کردن صدمه یا تخریب مال دیگری را داشته باشد. اگر بدون قصد تخریب، به مال دیگران آسیبی وارد کند، فقط مسئولیت مدنی دارد و مسئولیت کیفری از او ساقط میشود. برای مثال: اگر فردی در یک مغازه بلور فروشی به طور اتفاقی دستش به یک گلدان گران قیمت بخورد و این گلدان بشکند، این جرم تخریب نیست چون برای تحقق جرم تخریب، قصد و سوء نیت نیاز است. اینجا فرد فقط مسئول جبران خسارت است چون قصد آسیب رساندن به مال دیگری را نداشته است.
گاهی فرد به قصد بنا کردن یک ساختمان اسکلت و دیواره ساختمان را بنا میکند. در این زمان فردی به قصد آسیب زدن به این ساختمان با سوء نیت وارد عمل میشود و دیواری که ساخته شده را تخریب میکند. این تخریب دیوار میتواند به طور کامل باشد یا فقط قسمتهایی از آن دیوار خراب شود. به هر حال، جرم تخریب دیوار شکل گرفته است. اینجا فردی که از تخریب دیوار ساختمانش متضرر شده با تنظیم لایحه دفاعیه تخریب دیوار در مورد جرم تخریبی که باعث خراب شدن ساختمان او شده است توضیحات کامل و کافی را مینویسد و از دادگاه تقاضای رسیدگی و پیگیری میکند.
ممکن است این تخریب دیوار به وسیله ماشینهای مخصوص این کار یا توسط کارگری که برای این کار گرفته شده یا با آتش باشد. فرد متضرر از تخریب باید در لایحه دفاعیه تخریب دیوار همه این موارد را برای قاضی بنویسد. تا قاضی با بررسی همه موارد برای این لایحه تعیین تکلیف کند.
ممکن است فردی با سوء نیت و به قصد آسیب زدن به خودروی دیگری اقدامی انجام دهد که این خودرو به صورت کامل یا جزئی آسیب ببیند یا اقدام این فرد سبب شود که خودرو دیگر قابل استفاده نباشد. در این صورت فردی که خودروی او در اثر تخریب، خسارت دیده یا به طور کامل خراب شده لایحه دفاعیه تخریب خودرو را تنظیم میکند و به دادگاه ارائه میدهد. برای مثال: فردی که با شکستن شیشههای خودروی شخص یا آسیب زدن به بدنه خودروی او، مرتکب جرم تخریب شده است، باید مطابق قانون به مجازات عمل خود برسد. به همین دلیل، فردی که مالک خودروی تخریب شده است با تقدیم لایحه دفاعیه تخریب خودرو از دادگاه میخواهد که تخریب کننده را برابر قانون مجازات کند.
گاهی ممکن است تخریب کننده برای آسیب زدن به ماشین دیگری از یک تکه آهن استفاده کند و روی بدنه خودرو خط بکشد و گاهی ممکن است برای تخریب کردن خودرو از مواد منفجره استفاده کند. در این صورت مجازات فرد به دلیل استفاده از مواد منفجره تشدید میشود. بنابراین لازم است که مالک، در لایحه دفاعیه تخریب خودرو درباره چگونگی تخریب هم توضیحات کامل را بنویسد.
اموال افراد همواره مورد حمایت قانونگذار است. فردی که مال منقول یا غیر منقول او به سبب اقدام دیگری تخریب شده یا صدمه دیده یا از کار افتاده است و دیگر قابلیت استفاده ندارد، میتواند برای گرفتن حق خود نمونه لایحه تخریب عمدی را تنظیم کند. فرد در نمونه لایحه تخریب عمدی تمام مواردی که در جریان تخریب رخ داده را مینویسد. فرد متضرر از اقدام تخریب کننده، در این نمونه لایحه تخریب اموال تمام توضیحات و دلایلی که به اثبات ادعایش کمک میکند، را به طور کامل مینویسد و از قاضی تقاضای رسیدگی به این موضوع را دارد.
زمانی که فردی با قصد مجرمانه و سوء نیت، سبب اتلاف و تخریب اموال ما شده است، این حق از طرف قانون گذار برای ما در نظر گرفته شده که با تنظیم لایحه تخریب اموال از حق خود نسبت به این مال دفاع کنیم. در واقع، وقتی مال منقول یا غیر منقول ما آسیب دیده، با تنظیم لایحه تخریب اموال ، از مقام دادگاه، رسیدگی به جرم تخریب را تقاضا میکنیم.
این جرم تخریب از جرائم قابل گذشت است. یعنی شاکی میتواند در هر مرحله از رسیدگی شکایت خود را پس بگیرد و دادرسی توقیف شود. مگر اینکه جرم دارای جنبههای عمومی هم باشد که در این صورت دادستان، به عنوان مدعی العموم پیگیری مجرم را ادامه میدهد. فردی که در جریان جرم تخریب، به اموالش صدمه رسیده یا به طور کلی، اموالش از بین رفته است، باید جریان تخریب و وسایلی که فرد برای تخریب استفاده کرده را نیز در لایحه دفاعیه تخریب عمدی بنویسد، تا قاضی بتواند با بررسی همه جوانب، حکم مناسب را صادر کند.
در نمونه لایحه دفاعیه کیفری تخریب ، فرد علاوه بر مشخصات خود باید مشخصات مال تلف شده را بنویسد. فرد باید درباره وسایل ارتکاب جرم و چگونگی انجام جرم در لایحه جرم تخریب توضیح دهد. همچنین فرد برای اثبات ادعای خود باید اسناد، مدارک و دلایل خود را به دادگاه ارائه دهد. قاضی با بررسی دلایل و مدارک و اطلاعات و گواهی شاهدان حکم مناسب را صادر میکند.
در قانون ما، جرم تخریب به طور شفاف و دقیق تعریف نشده است و فقط مصادیق و نحوه تحقق این جرم و مجازاتش در موادی از قانون مجازات اسلامی و برخی قوانین خاص آمده است. در زمان تنظیم نمونه لایحه دفاعیه کیفری تخریب میتوانیم از این مواد قانون مجازات استفاده کنیم.
با توجه به این ماده اگر کسی اشیای منقول و غیر منقول متعلق به دیگری را تخریب کند یا اگر کل مال یا قسمتی از آن را خراب کند یا این مال را از کارایی خارج کند، در صورتی که میزان خسارت وارده یکصد میلیون ریال یا کمتر باشد، به جزای نقدی تا دو برابر معادل خسارت وارده محکوم خواهد شد.( اصلاحی به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399)
این ماده قبلا برای کسی که اموال متعلق به دیگران را تخریب کرده بود، مجازات حبس تعزیری از 6 ماه تا 2 سال حبس در نظر گرفته بود، ولی به موجب قانون اصلاحی 23 اردیبهشت 1399 در برخی مواد قانون مجازات، تغییراتی روی داد که شامل این ماده هم شد و مجازات حبس جای خود را به جزای نقدی داد.
زمانی که فردی به طور عمد، مالی از اموال دیگری را تخریب کند، فرد متضرر میتواند برای تنظیم نمونه لایحه تخریب اموال از این ماده استفاده کند.
این ماده میگوید: اگر تخریب و آتش سوزی اموال منقول و غیر منقول دیگران به وسیله مواد منفجره باشد، مجازات مرتکب 2 تا 5 سال حبس است.
به دلیل استفاده از مواد منفجره، این ماده، مجازات مرتکب را تشدید میکند. اگر فردی برای تخریب اموال ما از مواد منفجره استفاده کند میتوانیم در نمونه لایحه تخریب اموال به این ماده استناد کنیم و مطابق آن مجازات مرتکب را تقاضا کنیم.
این ماده درباره آتش زدن اموال متعلق به دیگری سخن میگوید. اگر فردی کشتی، هواپیما، عمارت ، باغ، درختان، محصول زراعی، خرمن و به طور کلی هر محل مسکونی یا آماده برای سکونت متعلق به دیگری را آتش بزند به حبس از 2 تا 5 سال محکوم میشود.
بنابراین در صورتی که فردی محصولات زراعی یک کشاورز یا خرمن او را آتش میزند، برای دفاع از خود در مقابل قاضی میتواند در متن لایحه دفاعیه کیفری تخریب به این ماده قانونی اشاره کند.
زمان تنظیم لایحه دفاعیه در جرم تخریب از قواعد فقهی برای اثبات ادعای خود و کمک به تصمیم قاضی استفاده میکنیم. در اینجا 3 قاعده مرتبط با لایحه دفاعیه در جرم تخریب را با هم بررسی میکنیم:
این قاعده به معنای آن است که هرکس مال متعلق به دیگری را تخریب کند، ضامن آن خواهد بود.
با توجه به این قاعده، اگر کسی به اموال دیگری آسیب بزند و سبب تلف و تخریب آن شود ضامن است و باید خسارت را جبران کند.
این قاعده به معنای آن است که مال مومن همانند خون او محترم است. یعنی همان طور که حق صدمه زدن به جسم و جان مومن را نداریم حق آسیب زدن به اموال او هم برای ما وجود ندارد.
این قاعده به معنی این است که حکم دارای ضرر در اسلام وضع نشده است. با توجه به این قاعده، ضرر زدن و ضرر رساندن در اسلام قابل قبول نیست.
زمانی که نمونه لایحه دفاعیه جرم تخریب را تنظیم میکنیم برای اثبات ادعای خود و برای غنی شدن لایحه میتوانیم از آراء وحدت رویه استفاده کنیم. در اینجا به یک رای وحدت رویه درباره تخریب مال مشاع اشاره میکنیم:
رای وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور شماره 10- تاریخ1355.7.21: مطابق این رای وحدت رویه اگر شریکی با قصد ضرر و یا کسب منفعت غیر مجاز با سوءنیت، مال مشاع (یعنی مالی که دو یا چند شخص در آن شریک هستند) را اتلاف یا تخریب کند، این شریک قابل تعقیب و مجازات است.
تا قبل از اعلام این رای وحدت رویه، اگر هر کدام از شرکا در ملک مشاع مرتکب اتلاف و تخریبی نسبت به آن ملک میشدند، تعقیب و پیگیری اقدام آنها امکان پذیر نبود زیرا آنها مالک قسمتی از آن ملک بودند و مالک میتواند هر اقدامی نسبت به اموال خود داشته باشد. در نتیجه با استناد به این مساله که در این ماجرا، فرد متضرر نیز از دیگر مالکان آن مال محسوب میشود و همچنین برای پیشگیری از سوء استفاده شرکاء، این رای وحدت رویه تصویب و اعلام شد.
برای ثبت درخواست تنظیم لایحه روی لینک قبل بزنید. کارشناسان ارشد حقوقی رکلا، پس از بررسی درخواست، با شما تماس خواهند داشت. شما همچنین میتوانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی برخوردار شوید. برای برخورداری از این خدمات روی لینک قبل بزنید.