نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی و تمام نکاتی که باید بدانیم!

قرارداد کارگزاری بین المللی در دنیای پیشرفته امروز کاربرد زیادی دارد. در قدیم به دلیل این‌که نیاز‌ها محدود بود، خرید و فروش کالاها و خدمات بیشتر در داخل کشور انجام می‌شد اما امروزه روش‌های قدیمی برای خرید و فروش کالا تغییر کرده است و نمی‌توانیم به همان شیوه‌های قبلی نیازهایمان را برآورده کنیم. برای تأمین نیاز‌های متنوع و گوناگون لازم است علاوه بر بازار داخلی به بازار خارجی و بین‌المللی هم توجه داشته باشیم چون هر چقدر هم که یک کشور خودکفا باشد، نمی‌تواند تأمین نیاز‌ها و فروش دستاوردها و تولیدات خود را فقط در داخل کشور انجام دهد. برای توسعه و پیشرفت تجاری و رونق اقتصادی و هم قدم شدن با دنیای پیشرفته و مدرن باید پا را از مرز‌ها بیرون گذاشت و در فضای بین‌المللی هم فعالیت کرد.

چطور می‌توان این کار را انجام داد؟

قبل از این‌که جواب این سؤال را بدهم باید یک توضیح کوتاهی در ابتدا داشته باشیم.

در درجه اول نگاه ما باید به تولیدکنندگان باشد. تولید کنندگان از یک طرف به دنبال تأمین مواد اولیه برای کالاها و محصولات خود هستند و از طرف دیگر بعد از تولید کالا و محصولات خود به دنبال فروش آن و کسب درآمد خواهند بود.

در درجه دوم باید این نکته را در نظر بگیریم که ما در داخل کشور با کمبود برخی از کالاها و محصولات روبرو هستیم مثلاً در زمینه ماشین‌آلات، تجهیزات، قطعات و حتی مواد اولیه غذایی و خوراکی و برای تبدیل به محصولی دیگر و…، پس لازم داریم که این نیازهای خود را برآورده کنیم و در این‌جا باید به کشور‌های دیگر مراجعه کنیم و آن محصولات و کالاها را وارد کشور خودمان کنیم. از توضیحات بالا می‌توان به این نتیجه رسید که باید صادرات و واردات انجام دهیم.

مدیر بازرگانی یا کارگزار بین‌المللی؟

قبلاً وقتی کارخانه و شرکتی می‌خواست مواد اولیه و خام برای تولیدات خود تهیه کند و از طرف دیگر اگر می‌خواست کالا‌ها و محصولات خود را بفروشد، انجام و اداره این کار را به مدیر بازرگانی می‌سپرد اما دیگر فروش کالاها و محصولات توسط مدیر بازرگانی انجام نمی‌شود، چون مدیر بازرگانی باید بیشتر تمرکز خود را بر روی اقداماتی بگذارد که مربوط به کیفیت و کمیت تولید باشد و نباید این دغدغه را داشته باشد که برای تهیه مواد اولیه و همچنین فروش تولیدات به دنبال چه کسی بگردد.

به همین خاطر در فضای اقتصادی امروز اشخاصی در نظر گرفته شده‌اند که این کار را با دانش و مهارت خود به ثمر و نتیجه برسانند یعنی برای خریدار فروشنده و برای فروشنده خریدار پیدا کنند و آن‌ها را به هم وصل کند و یک نمونه قرارداد کارگزاری بین‌المللی تنظیم کنند تا در نهایت خرید و فروش را به پایان برساند. این اشخاص کارگزاران هستند.

کارگزار بین‌المللی در خارج از کشور به دنبال خریدار یا فروشنده است.

در این‌جا کارگزاران باید برخی کالاها و محصولات را به کشور‌های دیگر صادر کنند و آن را به فروش برسانند و برخی کالا‌ها و مواد اولیه را به داخل کشور وارد کنند و آن را خریداری کنند و در قبال این کار از کارفرما کمیسیون بگیرند. چون در این‌جا خرید و فروش وابسته به کشور خارجی است و بخشی از تجارت در فضای بین‌المللی انجام می‌شود به این کارگزارن، کارگزاران بین‌المللی می‌گویند.

برای انجام این کار خریداران و فروشندگان در داخل کشور به سراغ کارگزاران بین‌المللی می‌روند و با آن‌ها نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی تنظیم می‌کنند و با خیال آسوده کار خود را به آنان می‌سپارند، چون این افراد با دانش و مهارت خود توانایی شناسایی بازار‌های جهانی را دارند و به بهترین نحو و با نرخی مناسب معامله را به نتیجه می‌رسانند.

قرارداد کارگزاری بین المللی و ماده 10 قانون مدنی

با شنیدن عبارت نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی شاید فکر کنید که این قرارداد شکل و ساختار متفاوتی با بقیه قرارداد‌های کارگزاری دارد اما این‌طور نیست، قرارداد کارگزاری بین المللی هم مانند بقیه قرارداد‌های خصوصی و طبق ماده 10 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران است. ماده 10 قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران قرارداد‌های خصوصی را قبول دارد فقط می‌گوید نباید مخالف قانون باشد.

یک نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که بعضی وقت‌ها کارفرما (یعنی کسی که خرید یا فروش کالا و محصول را به کارگزار می‌سپارد) دولتی است مانند شرکت نفت و می‌خواهد که کارگزار، نفت را به خارج از کشور صادر کند و یا ممکن است کارفرما از طرف سازمان غذا و دارو باشد و بخواهد کارگزار فرآورده‌های غذایی و دارو و لوازم بهداشتی به کشور وارد کند.

در این‌جا چون کارفرما از طرف دولت است پس ممکن است یک سری مقررات دولتی بر قرارداد کارگزاری بین المللی حاکم باشد و یک سری شرایط به کارگزار تحمیل شود چون دولت باید طبق مصوبه‌ها و بخش‌نامه های دولتی اقدام به فعالیت کند، اما این دلیل نمی‌شود که ما این قرارداد را توافقنامه و تابع ماده 10 قانون مدنی ندانیم، چون کارگزار با میل و اراده خود وارد این قرارداد شده است و تبعات و آثار حقوقی آن را پذیرفته است.

از طرف دیگر ممکن است کارفرما، شرکت‌های سهامی موجود در قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران باشد و از طرف دیگر، کارگزار هم تا حدودی در قانون تجارت مورد توجه است، پس باید به قانون تجارت هم توجه داشته باشیم.

تنظیم نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی

برای تنظیم نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی ، اول از همه باید یک سری مشخصاتی که در همه قرارداد‌ها به آن توجه می‌شود را قید کنیم و بعد شرایطی که فقط مخصوص این قرارداد است را بیاوریم. چون در این قرارداد کارگزار بین‌المللی ، کارفرما یا می‌خواهد تولیدات خود را صادر کند و یا می‌خواهد تولیدات کشور دیگر را وارد کند، پس در این‌جا باید ببینیم که یک کارگزار بین‌المللی برای فروش (صادرات) و یا خرید (واردات) باید به چه نکاتی توجه داشته باشد و چه شرایطی باید در این نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی قید شود که در زیر به آن می‌پردازیم.

طرفین قرارداد

طرف اول قرارداد کارگزاری بین المللی که کار خرید یا فروش کالا و محصول و خدمات را به کارگزار می‌سپارد کارفرما نام دارد. طرف دوم قرارداد که مسئولیت خرید و فروش کالا و محصولات و خدمات را در خارج از مرز کشور به عهده می‌گیرد کارگزار بین‌المللی نام دارد.

هم کارفرما و هم کارگزار می‌توانند شخص حقیقی (مانند یک فرد عادی) و شخص حقوقی (مانند شرکت‌های سهامی و شرکت‌های دولتی یا یک سازمان و…) باشند. بهتر است کارفرما برای اطمینان بیشتر و سلامت تجارت خود از کارگزاران رسمی که در قالب شخصیت حقوقی و شرکت‌ها هستند استفاده کند چون این اشخاص از طرف نهادهای قانونی تحت نظارت قرار می‌گیرند.

البته ناگفته نماند که در بعضی از قرارداد‌ها، به خاطر ماهیت محصول، کارفرما باید حتماً شخص حقوقی باشد مثلاً در صادراتی مانند نفت و گازوئیل و گاز و… چون این ثروت عمومی در دست دولت است و به نوعی صاحب آن است، پس فقط خودش می‌تواند کارفرما قرار بگیرد و از کارگزار بخواهد که فروش محصول را در خارج از کشور به عهده بگیرد.

مشخصات شخص حقیقی باید به این صورت قید شود: نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس و شماره تلفن.

مشخصات شخص حقوقی باید به این صورت قید شود: نام شرکت و سازمان، شماره ثبت و کد اقتصادی آن، آدرس و شماره تلفن.

در مواقعی که قرارداد از طریق نمایندگی تنظیم می‌شود باید مشخصات نماینده طبق مشخصات شخص حقیقی وارد شود و مدارکی که نشان‌دهنده و اثبات کننده نمایندگی باشد به نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی ضمیمه شود.

موضوع نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی

موضوع قرارداد کارگزاری بین المللی کاری است که کارفرما از کارگزار می‌خواهد که در اینجا خرید یا فروش تولیدات و خدمات در خارج از مرزهای کشور است.

کارگزاران بین‌المللی متنوع و با یکدیگر متفاوت هستند.

باید توجه داشته باشید که اگر شخصی کارگزار بین‌المللی است به این معنا نیست که ما بتوانیم هر خرید و فروشی را در خارج از مرز کشور به او بسپاریم. هرکارگزار اقدام کاملاً مشخصی را انجام می‌دهد که با فعالیت کارگزار دیگر متفاوت است و همین مسئله، کار آن‌ها را تخصصی می‌کند. مثلاً شخصی کارگزار صادرات نفت است و شخصی کارگزار صادرات محصولات دامی و شخصی کارگزار واردات دارو و لوازم آرایشی و… می‌باشد. به همین دلیل موضوع قرارداد علاوه بر این‌که به سفارش کارفرما بستگی دارد به تخصص کارگزار هم بستگی دارد.

اگر موضوع، فروش کالا و محصول یا خرید آن است باید حتماً نوع، مقدار و مشخصات کمی و کیفی آن به طور دقیق نوشته شود.

اگر موضوع نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی ، ارائه خدمات باشد باید نوع خدمات و محلی که آن خدمات باید در آن‌جا ارائه شود با جزئیات نوشته شود.

برای مثال، خرید 30 دستگاه ماشین آلات کشاورزی با مشخصات… با قیمت… .

یا مثلاً فروش 500 کیسه کود دامی به وزن… با قیمت… .

مدت قرارداد کارگزاری بین المللی

مدت قرارداد از یک طرف به ماهیت و شرایط موضوع قرارداد کارگزاری بین المللی بستگی دارد و از یک طرف، به شرایط اقتصادی و بازار بستگی دارد. به خاطر همین، گاهی اوقات مدت زمان نسبتاً طولانی برای انجام قرارداد در نظر می‌گیرند و گاهی اوقات برای مدت زمان کوتاه و موقت انجام می‌شود تا بعد، در صورت رضایت آن را تمدید کنند. پس نتیجه می‌گیریم مدت قرارداد در نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی با توجه به توافق طرفین مشخص و در صورت لزوم تمدید می‌شود.

مثلاً مدت قرارداد 2 سال و از تاریخ… تا تاریخ… می‌باشد.

مبلغ قرارداد کارگزاری بین المللی

مبلغ قرارداد با توجه به حجم کار و نوع آن مشخص می‌شود و می‌تواند به صورت درصدی و کمیسیون باشد و یا یک مبلغ مشخصی برای کل کار در نظر گرفته شود که همه این‌ها بستگی به توافق کارفرما و کارگزار دارد. گاهی اوقات طرفین قرارداد می‌توانند در نظر داشته باشند که هر چند ماه در مورد تعدیل و تغییر قیمت با هم توافق کنند که البته این گزینه بیشتر در مورد قراردادهای بالای یک سال کاربرد دارد.

ممکن است کارفرما بخشی از مبلغ را به کارگزار پرداخت نکند و آن را نزد خود نگه دارد تا زمانی که کارفرما تمام تعهدات و تکالیف خود را انجام داده باشد و بعد از آن به کارگزار برگرداند. (ضمانت حسن انجام کار)

محل اجرای قرارداد کارگزاری بین المللی

یکی از نکات خیلی مهم که در نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی باید مشخص شود، این است که کارگزار باید این قرارداد را در کجا اجرا کند؟ چون بخشی از این قرارداد باید در خارج از مرز‌های کشور انجام شود. به همین خاطر ذکر محل اجرای قرارداد خیلی اهمیت دارد و مبدأ و مقصد باید نوشته شود.

کارفرما در اینجا می‌تواند انجام کار را فقط در محدوده کشور خاصی بخواهد یا منطقه خاصی مانند خاورمیانه، یا مثلاً قید کند که خرید دارو و لوازم آرایشی صرفاً از کشور آلمان انجام شود یا فروش محصولات دامی فقط در برخی از کشورهای مشخص شده انجام شود یا برای فروش نفت باید آن محصول به بندرگاه مشخصی در نقطه مشخص فرستاده شود یا اینکه اگر کالایی وارد کشور شد بعد از ترخیص باید به کجا حمل شود و تحویل داده شود. همه این‌ها باید به طور دقیق در نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی مشخص شود و طبق آن اجرا شود.

نحوه اجرای قرارداد کارگزاری بین المللی

در نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی ، کارفرما مشخص می‌کند که کارگزار از چه مرز‌هایی برای حمل کالا، مخصوصاً در زمینه صادرات، عبور کند. این مرز می‌تواند زمینی یا هوایی یا دریایی یا ترکیبی از این‌ها باشد. این موضوع هم تا حدودی به نوع محصول و تعداد آن بستگی دارد و با توجه به هر محصول متفاوت است و موضوعی است که باید در مورد آن در قرارداد کارگزاری بین المللی تعیین تکلیف شود.

تعهدات کارگزار بین‌المللی

کارگزار باید تمام تلاش خود را بکند تا لغزش نرخ نداشته باشد و کالا یا محصول را طبق قیمتی که کارگزار در نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی مشخص کرد بفروشد. این شخص وظیفه دارد کالا را بعد از ترخیص (در مواقعی که وارد کننده است) طبق دستور شرکت حمل نماید و تحویل دهد. کارگزار نباید سفارشات خارج از منطقه را بپذیرد (منظور محل ‌های جغرافیایی تعیین شده است) مگر آن‌که کارفرما این اجازه را به او داده باشد.

در واقع کارگزار باید در مذاکره با مشتریان، کالاها را دقیقاً طبق شرایطی که در نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی آورده شد، به فروش برساند. در نظر داشته باشید که کارگزار نمی‌تواند انجام موضوع کارگزاری را به شخص دیگری واگذار کند و خود شخصاً مسئول انجام کار مورد نظر می‌باشد. کارگزار باید هر زمان که کارفرما از او در خواست کرد گزارشی از فعالیت انجام شده را به صورت کتبی در اختیار کارفرما قرار دهد. همچنین کارگزار باید به قوانین روز صادرات و واردات آشنا باشد.

کارگزار باید تمرکز جدی بر نظارت داشته باشد و هماهنگی‌های لازم را برای تحویل انجام دهد. کارگزار باید برای حفظ اطلاعات شرکت و اسرار امور شرکت امانت‌دار باشد و بعد از این‌که کار به اتمام رسید تمامی مدارک و اسناد را به کارفرما تحویل دهد.

بهتر است کارگزار به زبان انگلیسی مسلط باشد تا بتواند توانایی ارتباط با بازار خارجی را داشته باشد در غیر اینصورت باید از مترجم استفاده کند و هزینه مترجم با خود کارگزار است.

تعهدات کارفرما در قرارداد کارگزاری بین المللی

کارفرما (فروشنده) باید کالاهای مورد قرارداد را طبق استانداردی که در نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی قید شد، بسته بندی و علامت‌گذاری کند. هزینه حمل و بیمه و مالیات و عوارض گمرک و هر هزینه دیگری که در رابطه با انجام کار کارگزاری پیش بیاید به عهده کارفرما است.

کارفرما موظف است تمام اطلاعات و اسنادی را که کارگزار برای تنظیم قرارداد لازم دارد در اختیار او قرار دهد. کارفرما وظیفه دارد مبلغ و هزینه قرارداد را طبق شرایطی که در نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی آورده شده است پرداخت کند.

حوادث غیر مترقبه (فورس ماژور)

هر گاه به دلیل فورس ماژور (حوادث غیر قابل پیش‌بینی مانند سیل، زلزله، آتش‌سوزی، جنگ، تحریم و…) هر یک از طرفین قرارداد کارگزاری بین المللی نتوانند وظایف خود را طبق قرارداد انجام دهند، هیچگونه مسئولیتی برای آنان وجود ندارد و قرارداد همچنان باقی است و بعد از اینکه شرایط به حالت عادی برگشت، طرفین باید وظایف خود را انجام دهند. اگر بعد از مدت مدت مشخصی، شرایط به حالت عادی برنگشت هر یک از طرفین می‌تواند قرارداد را فسخ کنند.

حل اختلاف قرارداد کارگزاری بین المللی

در قرارداد های کارگزاری بین‌المللی برای حل اختلاف، بیشتر داوری و مذاکره مد نظر است و کمتر به مراجع قضایی مراجعه می‌شود. داور در قرارداد کارگزاری بین المللی ، با توجه به ماهیت و موضوع قرارداد انتخاب می‌شود مثلاً اگر موضوع مربوط به کالا باشد می‌توانید اتاق بازرگانی را داور قرار دهید و اگر مربوط به نفت و فرآورده‌های نفتی باشد می‌توانید اتاق صنایع و معادن را به عنوان داور در نظر بگیرید.

دقت داشته باشید تا زمانی که داور رأی خود را صادر نکند، کارگزار و کارفرما باید به وظایفی که در نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی دارند، عمل کنند.

امضای نمونه قرارداد کارگزاری بین المللی

قرارداد کارگزاری بین المللی در 2 نسخه به زبان فارسی و انگلیسی بین کارفرما و کارگزار تنظیم می‌شود و هر دو نسخه باید متحدالشکل باشند. این قراردادها با امضای طرفین رسمیت پیدا می‌کنند. کارفرما و کارگزار می‌توانند با موافقت یکدیگر، یک نسخه دیگر از این قرارداد را نیز برای مرجع حل اختلاف تهیه و امضا کنند و نسخه سوم را نزد هر کدام از طرفین نگه دارند. این نسخه زمانی کاربرد خواهد داشت که هر کدام از طرفین بخواهند مشکلات مربوط به قرارداد، نزد مرجع حل اختلاف رسیدگی شود. در این زمان، نسخه سوم به آن مرجع تقدیم خواهد شد.

پیشنهاد ما

می‌توانید تنظیم قرارداد کارگزاری بین المللی خود را به ما بسپارید. برای این منظور درخواست خود را در صفحه تنظیم قرارداد اختصاصی ثبت کنید. در اسرع وقت با شما ارتباط می‌گیریم.

فعالیت در این عرصه، حتما به آگاهی از نکات قانونی نیازمند است زیرا با آگاهی از این موارد می‌توانید اقدامات حرفه‌ای خود و اشخاص دیگر را ارزیابی کنید و از صحت انجام توافقات و قراردادها مطمئن شوید. برای کسب مشاوره در این زمینه، سرویس خدمات مشاوره حقوقی تلفنی ، برای شما کاربردی خواهد بود.