لایحه رد اعسار دیه چه زمانی کاربرد دارد و شرایط قانونی آن چیست؟

نمونه لایحه رد اعسار دیه ، برای رد ادعای اعسار شخصی تنظیم می‌شود که مطابق قانون و به حکم قاضی دادگاه به پرداخت دیه محکوم شده باشد. دیه نوعی مجازات است. فردی که به عمد یا غیرعمد به جسم و جان شخص دیگری آسیب برساند، با توجه به شرایط پرونده یا قصاص می‌شود یا به پرداخت دیه محکوم خواهد شد. در واقع دیه نوعی دین است که شخص مجرم «جانی» باید به فرد مجنی علیه «کسی که علیه او جنایت واقع شده» یا به خانواده مقتول بپردازد.

اعسار در لایحه رد اعسار دیه ، به چه معنا است؟

اعسار به معنی مشقت و سختی است. در اصطلاح حقوقی، معسر به فردی گفته می‌شود که از پرداخت دیون و بدهی‌های خود ناتوان باشد. اگر شخصی که علیه جان دیگری اقدامی انجام دهد و به موجب آن، شخص دوم دچار نقص‌ عضو، جراحت، شکستگی یا قتل شود، محکوم به پرداخت دیه خواهد شد. اگر محکوم برای پرداخت دیه مقدر شده در قانون و در حکم، توانایی مالی نداشته باشد می‌تواند با تنظیم نمونه لایحه اعسار از پرداخت دیه ، در دادگاه به ناتوانی مالی خود اشاره کند.

لایحه حاوی چه مطالبی است؟

این شخص باید در لایحه دفاعیه اعسار از پرداخت دیه ، تمام دارایی و اموال خود را بنویسد. همچنین باید میزان درآمد خود را ثبت کند. دادگاه محتوای نمونه لایحه اعسار از پرداخت دیه ، اموال و دارایی شخص را بررسی می‌کند. در صورتی ‌که برای دادگاه محرز شود که شخص توانایی پرداخت دیه را ندارد، اعسار او را می‌پذیرد و حکم اعسار را صادر می‌کند.

گاهی ممکن است اموال و دارایی شخص علاوه بر هزینه‌های شخصی او کفاف پرداخت تمام دیه را بدهد. در این حالت طرف مقابل «مجنی علیه» نمونه لایحه رد اعسار دیه را تنظیم می‌کند و به دادگاه ارائه می‌دهد. دادگاه نیز با بررسی نمونه لایحه رد اعسار دیه تصمیم می‌گیرد. در صورتی ‌که برای دادگاه محرز شود که محکوم توانایی پرداخت تمام مبلغ دیه را دارد، تقاضای اعسار او را رد می‌کند. به این حالت رد دعوای اعسار گفته می‌شود.

لایحه رد اعسار دیه و درخواست تقسیط آن

شخصی که مطابق قانون به پرداخت دیه محکوم باشد می‌تواند با تنظیم لایحه دفاعیه اعسار از پرداخت دیه از دادگاه تقاضا کند که برای او حکم اعسار یا تقسیط دیه صادر کنند. اگر این فرد از پرداخت دیه ناتوان باشد حکم اعسار او صادر می‌شود. ممکن است شخص محکوم در واقعیت تمکن مالی لازم برای پرداخت دیه را داشته باشد، اما برای استفاده از مزایای اعسار، درخواست اعسار کند. در این حالت طرف مقابل که از توانایی مالی او باخبر است، با تنظیم نمونه لایحه رد اعسار دیه مانع سوء استفاده او و از بین رفتن حق خود می‌شود.

البته در هر صورت در دعوای اعسار، دادگاه اموال و دارایی شخصی که ادعای اعسار کرده است را بررسی می‌کند. یعنی حتی اگر طرف مقابل نمونه لایحه رد اعسار دیه را تنظیم نکند، دادگاه باید خود در این ‌باره تحقیقات لازم را انجام دهد. دادگاه باید از مراجع صلاحیت‌دار درباره اموال فردی که ادعای اعسار کرده است اطلاعاتی کسب کند. برای مثال در مورد اموال غیرمنقول این شخص از سازمان ثبت اسناد و املاک استعلام بگیرد.

شرایط تنظیم لایحه رد اعسار دیه

در قانون برای اعسار شرایطی تعیین شده است. شخصی که لایحه اعسار تنظیم می‌کند، باید این شرایط را دارا باشد. مدعی اعسار باید همراه نمونه لایحه اعسار از پرداخت دیه ، لیست تمام اموال خود اعم از اموال منقول و غیرمنقول، میزان وجوه نقدی و غیرنقدی، میزان درآمد ماهانه و علاوه ‌برآن طلب و بدهی خود را به دادگاه تسلیم کند. اگر دادگاه تشخیص دهد که فرد به ‌جز ضروریات زندگی، مال دیگری ندارد، حکم به اعسار و تقسیط دیه می‌دهد. در مواردی ممکن است فردی که تقاضای اعسار دارد، درباره میزان دارایی و اموال خود صادق نباشد. در این حالت اگر طرف مقابل که مستحق دریافت دیه است از اموال این شخص باخبر باشد، می‌تواند نمونه لایحه رد اعسار دیه تنظیم کند و به دادگاه ارائه دهد. دادگاه با بررسی محتوای نمونه لایحه رد اعسار دیه، مدارک و اسناد، حکم خود را صادر می‌کند.

نتیجه پذیرش نمونه لایحه اعسار از دیه توسط دادگاه

در تمام مراحل رسیدگی به پرونده، اعلام تقاضای رسیدگی به اعسار نیز ممکن است. بعد از اثبات جرم ، دادگاه میزان دیه را مشخص می‌کند. در این زمان اگر شخص توانایی پرداخت نداشته باشد، می‌تواند با تنظیم لایحه دفاعیه اعسار از پرداخت دیه ، از دادگاه تقاضا کند که با توجه به میزان اموال، دارایی و دیون او، حکم اعسار صادر کند. اگر شخصی که ادعای اعسار می‌کند ضمن نمونه لایحه اعسار از دیه لیست تمام اموال خود را به دادگاه ارائه دهد و محرز شود که او معسر است، دادگاه حکم به اعسار او می‌دهد.

دادگاه ضمن حکم اعسار با توجه به میزان درآمد و توانایی مالی او حکم به تقسیط دیه نیز می‌دهد. از نظر قانونی تقسیط دیه نوعی اعسار است. شخصی که درخواست اعسار به دادگاه می‌دهد، یعنی خود را از پرداخت دیه به ‌صورت یکجا و کامل ناتوان می‌داند. شخصی که دادگاه، نمونه لایحه اعسار از دیه او را بپذیرد، علاوه‌ بر اینکه از پرداخت دیه به‌ صورت نقدی معاف می‌شود، حکم تقسیط دیه او نیز ضمن حکم اعسار صادر می‌شود. همچنین می‌تواند از وکیل معاضدتی استفاده کند.

نکات مهم پیش از تنظیم این لایحه

نکته اول این است که در قانون مجازات اسلامی برای پرداخت دیه، مهلت‌های مقرر تعیین ‌شده است. مثلا برای جرایم عمد ظرف یک‌سال قمری، شبه عمد دو سال قمری و خطای محض سه سال قمری باید پرداخت شود. باید توجه داشته‌ باشیم که این مهلت‌های تعیین‌شده باعث محروم شدن فرد از تقاضای اعسار و تقسیط دیه نمی‌شود. یعنی شخصی که مطابق قانون ملزم به پرداخت دیه است، باید پیش ‌از سپری شدن این مهلت‌های قانونی درخواست اعسار خود را به دادگاه تقدیم کند.

شرایطی را تصور کنید که در آن شخصی مستحق دریافت دیه شده است ولی محکوم با استفاده از نمونه لایحه رد اعسار دیه ، درخواست اعسار می‌دهد و ادعا می‌کند که از پرداخت ناتوان است. شخص شاکی می‌تواند با دلایل، شواهد و با استفاده از نمونه لایحه رد اعسار دیه اثبات کند که محکوم توانایی پرداخت دیه را دارد. اگر نتواند ادعای خود را ثابت کند، خواهان یعنی شخصی که ادعای اعسار دارد، با سوگند در دادگاه می‌تواند معسر بودن خود را ثابت کند. شهادت شهود هم یکی دیگر از راه‌های اثبات اعسار است.

ماده 490 قانون مجازات اسلامی

با توجه به این ماده، زمانی که پرداخت ‌کننده بخواهد دیه را به ‌صورت اقساطی بپردازد، معیار تعیین مبلغ دیه، نرخ دیه در زمان پرداخت خواهد بود. مگر اینکه طرفین در خصوص مبلغ معینی با یکدیگر توافق کرده باشند. بنابراین، با توجه به این ماده، زمانی‌ که فردی به دلیل اعسار از پرداخت دیه تقاضای تقسیط آن را می‌دهد، اگر دادگاه تقاضای او را بپذیرد، معیار این دیه قیمت زمان پرداخت است اما اگر دو طرف در یک مبلغ معین توافق کرده باشند، این مبلغ ثابت خواهد بود و تغییری ندارد.

ماده 21 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی

درصورتی‌ که مدیون (فردی که باید دیه را بپردازد) برای فرار از ادای دین، اموال خود را به دیگری منتقل کند به حبس تعزیری یا جزای نقدی یا هر دو مجازات محکوم می‌شود. اگر شخصی که این اموال به او منتقل شده ‌است، با علم به این‌ موضوع قبول کرده باشد، در حکم شریک جرم است. در این حالت این مال یا در صورتی ‌که تلف ‌شده باشد، قیمت آن از این فرد گرفته می‌شود. از این مال به میزان دیه‌ای که باید پرداخت می‌کرد، به شخصی که مستحق دریافت دیه است، داده می‌شود.

دریافت مشاوره از وکیل

با توجه به پیچیدگی‌های مرتبط با این نوع از لایحه، شما می‌توانید از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی رکلا برخوردار شوید. وکیل حوزه لایحه اعسار با شما تماس می‌گیرد و یک مشاوره حقوقی کامل را تجربه خواهید کرد.

علاوه براین، اگر تمایل دارید که لایحه مورد نیاز شما توسط تیم رکلا نگارش و تنظیم شود، می‌توانید درخواستتان را در صفحه تنظیم لایحه ثبت کنید.