لایحه آدم ربایی یکی از انواع مهم لایحه دادگاه است. آدم ربایی جرمی است که علیه اشخاص صورت میگیرد. این جرم یکی از جرمهای بسیار خطرناک و خشن نسبت به جان و حیثیت افراد است. آدم ربایی جرمی است که نه تنها برای فرد ربوده شده بلکه برای خانواده و حتی جامعه بسیار وحشتناک و غیر قابل تحمل است. جرم آدم ربایی از گذشتههای دور در جوامع بشری وجود داشته است. انگیزه فردی که دیگری را میرباید یا مخفی میکند، میتواند دریافت پول، تهدید خانواده و اطرافیان، تجاوز به عنف، صدمه به آبرو و حیثیت و جایگاه اجتماعی فرد و هر علت دیگری باشد. زمانی که فرد، با هر انگیزهای، دیگری را مخفی کند یا برباید، جرم آدم ربایی محقق میشود. بنابراین اگر مخفی کردن یا ربایش انجام نشود و برای مثال، فقط تجاوز به عنف انجام شود، باید از لایحه دیگری مانند لایحه دفاعیه زنای به عنف استفاده شود.
جرم آدم ربایی سبب آسیب جدی به روح و روان فرد و خانوادهاش میشود و موجب احساس ناامنی در اجتماع خواهد شد.
دو رکن اصلی جرم آدم ربایی، انتقال فرد و عدم رضایت او است. یعنی برای اینکه این جرم محق شود باید فرد را از محلی که قرار دارد جابه جا کند و این جابه جایی بدون رضایت خود فرد باشد. گاهی ممکن است فرد با ترغیب و تحریک سبب شود که دیگری با رضایت خودش همراه او برود. اینجا جرم آدم ربایی نیست. برای مثال: اگر مردی با فریب یک دختر و با وعده ازدواج باعث شود که این دختر همراه او به شهر دیگری برود و خانواده دختر از مرد شکایت کنند، اینجا با اینکه جابه جایی شکل گرفته ولی جرم آدم ربایی رخ نداده است، زیرا دختر با رضایت خودش رفته است هرچند فریب خورده باشد.
مجازات جرم آدم ربایی در مواقعی که فرد ربوده شده کمتر از 15 سال سن داشته باشد یا فرد رباینده، به ایشان آسیب جسمی و حیثیتی وارد کند و عمل ربایش با وسیله نقلیه باشد، حداکثر مجازات قانونی است.
منظور از آدم ربایی با وسیله نقلیه فقط خودرو نیست بلکه هر وسیله نقلیه اعم از زمینی، هوایی و دریایی را شامل میشود.
گاهی ممکن است فردی دیگری را به قصد انجام عمل نامشروع برباید. در این صورت اگر رباینده و فرد ربوده شده هر دو مذکر باشند، ممکن است عمل نامشروع لواط یا تفخیذ بین آنها رخ دهد. از آنجایی که تفخیذ یک جرم حدی است، مرتکب به صد ضربه شلاق حدی محکوم میشود. بنابراین فردی که دیگری را ربوده و با او عمل تفخیذ را انجام داده است، برای جرم آدم ربایی به مجازات حبس و برای تفخیذ به شلاق حدی محکوم میشود.
زمانی که فردی ربوده شود و فرد رباینده نسبت به او جرم تفخیذ را انجام دهد، خود فرد یا وکیل او و درصورتی که سن او کم باشد، سرپرست او لایحه دفاعیه آدم ربایی و تفخیذ را تنظیم میکند و تمام مواردی که در جریان آدم ربایی اتفاق افتاده را در لایحه دفاعیه آدم ربایی و تفخیذ مینویسد، سپس به دادگاه تقدیم میکند. قاضی با بررسی شرایط موجود اقدام به صدور حکم میکند.
جرم آدم ربایی از جرایمی است که باعث ایجاد ناامنی و ترس و تشویش مردم جامعه میشود. آثار این جرم علاوه بر فردی که ربوده شده و خانواده او، یک جامعه را دچار ترس و نگرانی میکند. دادستان به عنوان مدعی العموم، خود فرد و وکیل او میتوانند با تنظیم لایحه دفاعیه در خصوص آدم ربایی ، رسیدگی به این جرم را از دادگاه تقاضا کنند. کاربرد لایحه دفاعیه جرم ادم ربایی این است که فرد ربوده شده میتواند تا حدودی از حق خود دفاع کند و با اثبات ادعای خود مبنی بر آزار و آسیب توسط فرد رباینده، مجازات او را از دادگاه تقاضا کند. به دلیل غیر قابل گذشت بودن این جرم، اگر فرد شاکی در هر مرحله از رسیدگی رضایت دهد یا از شکایت خود منصرف شود، رسیدگی به جرم از جهت جنبه عمومی آن ادامه خواهد داشت و متوقف نمیشود.
در قانون مجازات اسلامی موادی درباره آدم ربایی و مخفی کردن دیگران وجود دارد که به تناسب جرمی که واقع شده است در لایحه استفاده میشود. برای نوشتن لایحه دفاعیه در جرم آدم ربایی از مواد مربوط به آدم ربایی استفاده میشود، در صورتی که فرد ربوده شده نوزاد باشد، ماده قانونی و مجازات فرد با زمانی که فرد ربوده شده فرد بالغ باشد متفاوت است. هنگام تنظیم نمونه لایحه آدم ربایی باید به ماده مناسب با این جرم و مشخصات فرد ربوده شده استناد کرد. در اینجا سه ماده در مورد آدم ربایی را بررسی میکنیم:
این ماده درباره آدم ربایی و مخفی کردن افراد است. مطابق این ماده، ربوده شدن با حیله یا تهدید یا به هر نحو دیگری محقق میشود. در صورتی که فرد ربوده شده، کمتر از 15 سال سن داشته باشد یا آدم ربایی توسط وسیله نقلیه صورت گیرد یا اگر به شخص، آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود، مجازات فرد رباینده حداکثر مجازات تعیین شده خواهد بود. مطابق قانون اصلاحی مصوب اردیبهشت 1399 مجازات برخی جرائم کاهش یافت. مطابق این قانون آدم ربایی با عنف و تهدید 5 تا 10 سال است و در غیر این صورت 2 تا 5 سال خواهد بود.
اگر در جریان آدم ربایی، فرد ربوده شده کشته شود، رباینده قصاص میشود، مگر اینکه ثابت کند که این کشته شدن به علت عوامل قهری بوده یا با مرگ طبیعی بوده یا شخص دیگری او را به قتل رسانده است. اگر بتواند این موضوع را ثابت کند، تبرئه خواهد شد.
برای مثال: فردی که دیگری را ربوده است، اگر به او غذا ندهد یا او را طوری کتک بزنند که فرد فوت کند، فرد رباینده قصاص میشود. اما اگر رباینده بتواند ثابت کند که علت مرگ، او نبوده است قصاص منتفی خواهد بود.
با توجه به این ماده اگر کسی طفل تازه متولد شده ای را مخفی کند یا بدزدد، به 6 ماه تا 3 سال حبس محکوم میشود. مگر اینکه معلوم شود نوزاد مرده است که در این صورت حبس ندارد و فقط جریمه نقدی دارد.
قواعد فقهی مانند ضرب المثلها هستند. یعنی جملات کوتاهی که معنای عمیقی دارند و تاثیر عمیقی بر مخاطب میگذارد. شما میتوانید از قواعد فقهی در لایحه آدم ربایی استفاده کنید.
مطابق این قاعده، در اسلام ضرر زدن و ضرر رساندن وجود ندارد.
بنابراین زمانی که فردی دیگری را ربوده و سبب ضرر روحی و جسمی به او شده است، در واقع بر خلاف این قاعده فقهی اقدام کرده است و باید با او برخورد شود. زمانی که لایحه دفاعیه در جرم آدم ربایی را تنظیم میکنیم میتوانیم به این قاعده فقهی که روایتی از پیامبر گرامی اسلام است استناد کنیم.
وقتی که فرد ربوده شده یا وکیل او یک لایحه دفاعیه در مورد آدم ربایی تنظیم میکنند، باید برای اثبات ادعای خود، تمام مدارک، شواهد و دلایلی که میتوانند به اثبات ادعای آنها کمک کنند را به دادگاه ببرند. برای مثال زمانی که در جریان آدم ربایی عمل شنیع لواط صورت گرفته است، فرد ربوده شده باید برای اثبات سخن خود به پزشکی قانونی مراجعه کند و در صورت تایید پزشک قانونی به عمل لواط، گواهی تاییدیه پزشکی قانونی را به همراه لایحه در مورد ادم ربایی ، به دادگاه ارائه دهد.
تنظیم لایحه آدم ربایی نیازمند اشراف کامل بر کلیه مواد قانونی و سایر ابعاد مرتبط با این موضوع است. به همین دلیل، اگر تمایل دارید که این لایحه را به دادگاه ارائه دهید، پیشنهاد میکنیم مسئولیت نگارش محتوای آن را به یک مشاور حقوقی با تجربه یا یک وکیل مجرب بسپارید. برای این منظور، خدمات تنظیم لایحه به صورت اختصاصی میتواند برای شما مناسب باشد.
علاوه براین، شما میتوانید برای یافتن پاسخ سوالات حقوقی و قانونی مورد نظر خود، از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید.
نظرات
نسیم اینانلو
سید ابراهیم زارع مویدی