لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه و نکاتی که دانستن آن ضروری است!

نویسنده:مهدیه تدین
-
بروزرسانی:1401/11/05
زمان مطالعه: 10 دقیقه
-سیاست انتشار مطالب
لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه

لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه ، لایحه‌ای کاربردی در دعاوی مهریه‌ است. این لایحه توسط مردانی استفاده می‌شود که توانایی مالی پرداخت مهریه را ندارند. مهریه حقی شرعی است که باید از طرف مرد به همسر پرداخت شود. مهریه از نظر قانونی و شرعی متعلق به زن است، چه در حین ازدواج باشد و با مرد زندگی کند، چه دعوا و مشکلاتی میان آن‌ها ایجاد شده باشد و بخواهند از هم طلاق بگیرند.

به محض جاری شدن عقد، زن می‌تواند هر زمان که بخواهد مهریه خود را طلب کند. اگر به هر دلیلی مرد مهریه را پرداخت نکند، زن می‌تواند لایحه دفاعیه مهریه را تقدیم دادگاه کند. دادگاه مرد را فرا می‌خواند و مرد باید بابت عدم پرداخت مهریه پاسخگو باشد. اگر مرد به دلیل ناتوانی مالی، مهریه را پرداخت نکند، برای دفاع از خود در دادگاه می‌تواند از لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه یا لایحه اعسار از پرداخت مهریه استفاده کند.

لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه چیست؟

این لایحه متنی مکتوب است که در آن، دلایل مرد برای اثبات ناتوانی مالی‌اش نوشته می‌شود. ماده 6 قانون نحوه اجرای محکومیت مالی، معسر یا شخص تنگدست را شخصی می‌داند که به غیر از توانایی تهیه مستثنیات، توانایی مالی دیگری ندارد. این شخص ممکن است اموالی داشته باشد ولی به آن‌ها دسترسی نداشته باشد. در این صورت هم حُکم تنگدستی شامل حالش می‌شود. مردی که می‌تواند از این لایحه برای دعوی مهریه استفاده کند، این لایحه را تنظیم و به دادگاه ارائه می‌دهد. لایحه، یک متن دفاعیه است که شامل ماده‌های قانونی، روایات و احادیث و آیات قرآنی می‌شود. این آیات و روایات در ارتباط مستقیم با موضوع هستند و مرد با اشاره به آن‌ها از خود دفاع می‌کند.

مشاوره حقوقی تلفنی

مستثنیات دِین چیست؟

قبلاً توضیح دادیم که دادگاه مردی را که فقط توانایی مهیا کردن مستثنیات دین خود را دارد، تنگدست به شمار می‌آورد. مستثنیات چیزهایی هستند که برای یک زندگی معمولی لازم است. ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مستثنیات را شامل موارد زیر می‌داند:

  1. منزل مسکونی که در شأن شخص مُعسِر باشد؛
  2. اثاثیه مورد نیاز منزل که برای ادامه زندگی ضروری است؛
  3. آذوقه (موادغذایی) به قدر رفع نیاز شخص و خانواده او؛
  4. کتاب و ابزارآلات علمی برای شخصی که اهل علم و تحقیقات است؛
  5. وسایل و ابراز کار. برای مثال: ابزار کار کشاورزان؛
  6. تلفن مورد نیاز معسر.

قسط‌بندی مهریه با کمک لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه

زن (زوجه) بعد از جاری شدن عقد می‌تواند مهریه خود را با کمک لایحه مطالبه مهریه طلب کند. مهریه حق شرعی زن است. مرد مکلف به پرداخت مهریه است. اما اگر مردی به قاضی و دادگاه ثابت کند که واقعا در پرداخت مهریه ناتوان است، قاضی شرایط پرداخت مهریه را برای مرد آسان‌تر می‌کند و این امکان را فراهم می‌کند که مرد بتواند مهریه زن را به صورت اقتصادی پرداخت ‌کند.

حمایت قانون گذار از مرد در لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه

ماده 1082 قانون مدنی درباره حق مهریه خانم است. این ماده نیز تاکید می‌کند که به محض خوانده شدن عقد، زن می‌تواند مهریه خود را طلب کند و مرد مکلف است که مهریه را پرداخت کند. اگر مرد از پرداخت ناتوان باشد و ناتوانی مرد به قانون گذار ثابت شده باشد، قانون گذار از او حمایت می‌کند. به این ترتیب که قانون گذار پرداخت مهریه را تا سقف 110 سکه تعیین می‌کند و این اجازه را صادر می‌کند که مهریه به صورت اقساط پرداخت شود.

فرار مرد از پرداخت مهریه با لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه

زن برای دریافت مهریه خود می‌تواند از مرد شکایت کند. دادگاه اسلامی در این شرایط ترجیح می‌دهد که مرد را برای دعاوی مهریه به زندان نفرستد. قاضی شرایط را جوری هماهنگ می‌کند تا مرد بتواند با کار کردن، به مرور زمان قسط را بپردازد. برای آ‌نکه مردی از این شرایط سو استفاده نکند، باید به قاضی ثابت کند که او تنگدست است و برای این کار، در ابتدا باید لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه تنظیم کند.

لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه

نحوه نوشتن لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه

این لایحه زمانی به خوبی تنظیم می‌شود که دارای دلایل محکم باشد و قاضی را قانع کند که مرد در پرداخت مهریه ناتوان است. همانطور که پیش‌تر توضیح دادیم لایحه، یک متن دفاعیه است. بنابراین باید به گونه‌ای تنظیم شود که از درخواست مرد دفاع کند. برای قانع کردن دادگاه و قاضی لازم است که دلایل معتبری آورده شود. به همین دلیل است که در تنظیم لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه و لایحه‌هایی با موضوعات دیگر، از ماده‌های قانونی، آیه‌های قرآنی، روایات، احادیث و آرای وحدت رویه استفاده می‌کنند.

در تنظیم لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه به کدام ماده قانونی اشاره کنم؟

شما می‌توانید در متن لایحه خود به هریک از ماده‌های قانونی زیر اشاره کنید و لایحه را قانونی و دارای بار حقوقی بیشتر کنید. ماده 277 و 1083 درباره پرداخت اقساطی مهریه به وسیله لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه توضیح دهند.

در ماده 1083 قانون مدنی، در خصوص پرداخت اقساطی مهریه توضیح داده شده است. مطابق با این ماده قانونی می‌توانیم مدتی را برای پرداخت تمام یا بخشی از مهریه مشخص کنیم یا اینکه مهریه قسط بندی شود.

ماده 277 نیز تاکید می‌کند با توجه به وضعیت و شرایط مرد، می‌توان به او مهلت داد که به صورت قسط بندی شده مهریه را بپردازد.

با توجه به این دو ماده، اگر ناتوانی مرد در پرداخت مهریه مشخص شود، قانون گذار می‌تواند به او زمان بدهد یا مهریه را برای او قسط‌بندی کند. البته قانون گذار برای هر قسط نیز زمانی را مشخص می‌کند. این دو ماده به این موضوع اشاره دارند که قسط‌بندی مهریه از نظر شرعی و قانونی ایرادی ندارد.

چگونگی پرداخت مهریه بیش از 110 سکه در قانون

ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و ماده 22 قانون حمایت خانواده درباره مهریه تا 110 سکه و بیشتر صحبت می‌کنند و توضیح می‌دهند که این میزان مهریه به چه صورتی باید پرداخت شود.

ماده 22 قانون حمایت خانواده توضیح می‌دهد که به محض جاری شدن عقد، اگر مهریه مشخص شده تا 110 سکه بهار آزادی یا معادل آن باشد، با توجه به مقررات تعیین شده در ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی از مرد اخذ می‌شود. همچنین توضیح می‌دهند که اگر مهریه زنی بیش از 110 سکه باشد و تمایل داشته باشد که مازاد 110 سکه را نیز دریافت کند، باید به استطاعت مالی مرد توجه شود. بعد از بررسی وضعیت مالی فرد، اگر قاضی به این نتیجه برسد که مرد توانایی پرداخت مهریه بیش از 110 سکه را دارد، حکم می‌کند که مرد موظف به پرداخت مهریه به خانم شود. اما اگر به این نتیجه برسد که مرد واقعا توانایی مالی ندارد، مازاد 110 سکه از او گرفته نخواهد شد.

لازم به یادآوری است که برای پرداخت مهریه، قاضی میزان مهریه را به نرخ روز حساب می‌کند. چه مهریه وجه نقد باشد و چه سکه، مهریه با نرخ روز و نرخ تورم محاسبه می‌شود.

روایات مورد استفاده در لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه

آیه 78 سوره حج بسیار مورد توجه ائمه اطهار بود. اهمیت و کاربرد این آیه به اندازه‌ای است که بسیاری از روایات منسوب به ائمه در اشاره به این سوره بیان شده‌اند.

پیامبر اکرم در حدیث مشهوری می‌فرمایند: «مبعوث شدم به دین حنیف سهل و آسان»

این حدیث از پیامبر اکرم توضیح می‌دهد که دین آسان است و از سختی به دور است.

مدارک و شواهد مورد استفاده در لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه

تمامی مدارک و شواهدی که نشان دهنده ناتوانی مرد در پرداخت مهریه باشد، می‌تواند به عنوان مدرک در لایحه مورد نظر نوشته شود. همچنین اگر مرد مدرک معتبری دارد که نشان دهد زن مهریه‌اش را به او بخشیده ‌است، می‌تواند در این بخش از لایحه به آن اشاره کند.

نکته مهم در این مورد، ماده 506 قانون آیین دادرسی مدنی است. این ماده می‌گوید که برای آن که شهادت معتبر باشد باید حداقل 2 شاهد عاقل به ناتوانی مالی مرد شهادت دهند. این دو شاهد باید کاملاً به شرایط مالی و زندگی مرد آگاه باشند.

تنظیم لایحه

سوالات متفرقه درباره لایحه عدم توانایی پرداخت مهریه

در این بخش، چند سوال مهم را در این خصوص بررسی می‌کنیم. این سوالات، مهمترین سوالات کاربران رکلا بوده است.

در صورتی که مهریه عندالستطاعه باشد، مرد می‌تواند درخواست لایحه عدم ناتوانی مالی ارائه دهد؟

در جواب می‌گوییم که چه نیازی به این کار است! زمانی که مهریه عندالاستطاعه باشد، به این معنی است که مهریه در شرایطی که مرد، توان مالی پرداخت آن را داشته باشد به زن پرداخت می‌شود. بنابراین خانم مجبور است صبر کند تا مرد استطاعت مالی برای پرداخت مهریه را داشته باشد. این لایحه زمانی استفاده می‌شود که مهریه عندالمطالبه باشد. زیرا در این نوع از مهریه، خانم هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه خود را طلب کند.

اگر دادگاه ناتوانی مالی مرد را نپذیرد باید چه کرد؟

قاضی و دادگاه با بررسی تمامی جوانب، شواهد و مستندات، رای به پذیرش یا عدم پذیرش درخواست مرد می‌دهد. اگر قاضی قانع نشده باشد که مرد ناتوان از پرداخت مهریه است، مرد باید مهریه را بدون هیچ تغییری در نحوه پرداخت، به خانم تقدیم کند.

پیشنهاد ما

شما می‌توانید وظیفه تنظیم لایحه خود را به ما بسپارید. برای نهایی کردن درخواست تنظیم لایحه ، روی همین عبارت بزنید و اطلاعات خود را وارد کنید.

شما همچنین می‌توانید برای پرسیدن سوالات حقوقی و قانونی خود، از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید. برای استفاده از این سرویس نیز لازم است که روی لینک قبل بزنید و درخواست خود را ثبت کنید. علاوه براین، این امکان را دارید که تاریخ و زمان تماس را نیز مشخص کنید تا مشاور حقوقی در آن زمان با شما ارتباط بگیرد.

مهدیه تدین
خانم «مهدیه تدین»، کارشناس حقوقی است و در تیم تحریریه رکلا فعالیت می‌کند. ایشان در زمینه‌های مختلف حقوقی - قراردادی در رکلا محتوا تالیف کرده است.
ثبت نظر یا سوال
star star star star star
نظرات