جهیزیه و جزئیاتی که لازم است مرور کنیم!

برخلاف مهریه و نفقه که در قانون مدنی تعریف شده‌اند، جهیزیه تعریف قانونی ندارد و بر اساس عرف تعریف می‌شود. شاید دلیل عدم تعریف آن توسط قانونگذار این باشد که زن برای آوردن جهیزیه تکلیف قانونی ندارد. یعنی مطابق قانون و شرع، تهیه جهیزیه و وسایل زندگی به عهده زن نیست اما در عرف مشاهده می‌کنیم که زنان برای شروع زندگی مشترک، تمام یا بخشی از جهیزیه را تهیه می‌کنند. به همین دلیل برای تعریف جهیزیه باید به آداب و رسوم، فرهنگ و عرف جامعه توجه کنیم.

متفاوت بودن فرهنگ، عرف و آداب و رسوم هر منطقه باعث می‌شود نتوانیم میزان دقیق وسایل و اقلام خاصی که باید تهیه شوند را تعیین کنیم. با این حال شاید جامع‌ترین تعریف با توجه به عرف این باشد:

مجموعه اموالی که زن برای استفاده در زندگی مشترک با خود به خانه شوهر می‌‌‌‌آورد.

قانون جهیزیه

مطابق قانون و شرع تامین امکانات زندگی بر عهده مرد است و زن فقط به منزله همکاری اقدام به تهیه‌ جهاز می‌کند. با این حال، زن می‌تواند از آورن آن امتناع کند و اجباری برای او نیست. یعنی مرد نمی‌تواند زن را ملزم به آوردن جهیزیه کند.

در نظر داشته باشید که جهاز زن متعلق به خودش است و مالکیت آن را دارد. یعنی مورد استفاده قرار گرفتن جهیزیه توسط مرد در طول زندگی مشترک، به او حق مالکیت نمی‌دهد و در هر صورت، مالکیت قطعی این وسایل در اختیار زن خواهد بود. بنابراین اگر زمانی زن و مرد قصد جدا شدن از یکدیگر را داشته باشند، زن می‌تواند جهیزیه خود را به صورت کامل دریافت کند و همراه خود ببرد.

نحوه مطالبه جهیزیه

چگونگی مطالبه جهیزیه مسئله ایست که در طلاق مورد توجه قرار میگیرد.

شرایط مطالبه جهیزیه مانند دیگر مطالبات ارائه دادخواست است.

به این صورت که زن دادخواست مطالبه‌ جهاز را در دادگاه یا شورای حل اختلاف ارائه می‌کند. پس ابلاغ آن به مرد و طی شدن روند قانونی زن میتواند آن را مسترد کند.

نکته مهم قبل از هر اقدامی توقیف‌ جهاز است.

در صورت توقیف مرد حق خارج کردن اموال را ندارد.

مرد مسئولیتی در قبال استهلاک جهیزیه ندارد و زن حق مطالبه‌ جهاز به همان شکل که هست را دارد.

سیاهه لیستی از جهیزیه است که به امضا مرد رسیده.

سیاهه زمانی اهمیت می یابد که زن اقدام به مطالبه‌ جهاز میکند.

نکات مهم در زمینه سیاهه این است که :

1- هر چند مرسوم نیست ؛ ولی بهتر است تنظیم سیاهه در دفترخانه های رسمی باشد. چرا که در این صورت حکم یک سند دارد.

اگر سیاهه بدون مراجعه به دفترخانه تنظیم میشود ؛ باید امضا و اثر انگشت مرد در آن باشد تا اعتبار یابد.

2-هر چند نیاز به شاهد نیست ولی حضور شاهد یا شاهدان بی تاثیر نیست.

استرداد جهیزیه

طبق این تعریف مالکیت جهیزیه متعلق به زن است و مرد فقط حق استفاده از آن را دارد. زن هر وقت که بخواهد میتواند آن را مسترد کند.

مرد حق فروختن جهیزیه و استفاده غیر متعارف از آن را ندارد.

در صورت فروش آن توسط مرد،زن حق شکایت کیفری به جرم فروش مال غیر را دارد.

مرد حق آسیب و استفاده غیر متعارف ، مرد مسئول جبران خسارت ، برگرداندن مثل یا قیمت آن است.

در صورت امتناع ،زن حق مطالبه قیمت‌ جهاز دارد.

استرداد جهیزیه از دو طریق امکان پذیر است

1- با ارائه سیاهه یا فاکتور‌های خرید.

2-استناد به شهود افراد مطلع.

مدت زمان استرداد

در شرایط بحرانی خصوصا در زمان طلاق اینکه” استرداد جهیزیه چه مدت طول میکشد “حائز اهمیت است.

مدت زمان استرداد جهیزیه به طور دقیق مشخص نیست.

غالبا اگر اقدام به مطالبه از طریق شورای حل اختلاف باشد؛ تقریبا بین 40 تا 50 بررسی و صدور حکم نهایی طول میکشد.

اعتراض به حکم استرداد

وسایلی که در طول زندگی مشترک خریداری میشود جز جهاز نیست.

در صورتیکه زن آن‌ها را جز جهاز برشمرد؛مرد حق اعتراض دارد.

زن مالک جهاز است پس هر وقت که بخواهد قادر به بردن آن خود از منزل شوهر است.

در صورتی که زن آن را بدون اجازه شوهر از خانه بیرون ببرد مرد حق اعتراض ندارد.

در صورتی که مرد به جهیزیه آسیب بزند و زن شکایت کیفری کند؛حکم قطعی جهت اعتراض نمیتوان داد .

نحوه اجرا حکم استرداد

پس از اینکه مرد از طرف دادگاه محکوم به استرداد جهاز شد؛زن میتواند با در دست داشتن حکم دادگاه آن را مسترد کند.

در صورت عدم همکاری مرد؛زن میتواند از نیروی انتظامی کمک بگیرد.

هزینه استرداد

با توجه به اینکه در چه مرحله ای از دادرسی زن موفق به استرداد جهاز میشود،هزینه ها متفاوت است.

ولی به قطع میتوان گفت که هزینه کارشناسی،تحقیقات محلی,تمبر قانونی وحق الوکاله ( در صورت وکیل گرفتن ) به عهده زن است.

قانون جهیزیه در طلاق

مرد بر جهیزیه زن هیچ حقی ندارد و فقط تا پایان زندگی مشترک می‌تواند از آن‌ها استفاده کند.

قانون جهیزیه در طلاق بیان می‌کند که مرد موظف به استرداد جهاز زن است.

در صورتیکه مرد از استرداد امتناع کند؛ زن می‌تواند از حضور در دفترخانه برای طلاق امتناع کند.

حتی در صورتیکه طلاق بگیرند، زن به استناد عدم تحویل جهیزیه در طلاق نامه، قادر به مطالبه آن است.

جهیزیه مرد

اقلامی که مرد در ابتدا یا در اثنا در زندگی مشترک خریداری کرده است به عنوان جهیزیه‌ مرد است.

زن حق مطالبه آن را ندارد.

مرد باید در دادگاه با ارائه فاکتور های خرید یا شهادت شاهدان اثبات کند خودش آن‌ها را خریداری کرده است؛

در غیر این صورت به عنوان جهاز زن قابل استعلام است.

برای آنکه بتوانید با اطلاعات بیشتری وارد مراحل بعدی از مراحل قانونی جهیزیه شوید، پیشنهاد می‌کنیم حتما از خدمات مشاوره حقوقی تلفنی استفاده کنید و اقدامات بعدی را قانونی‌تر پیش ببرید.