آیا فحاشی در فضای مجازی جرم است؟ مجازات فحاشي در فضاي مجازي چیست؟
جرم فحاشی در فضای مجازی مانند جرم فحاشی در دنیای واقعی است و تفاوتی با آن ندارد. به همان میزان که فحاشی در دنیای واقعی، ناپسند و نکوهیده است و برای آن مجازات در نظر گرفته شده، برای جرم فحاشي در فضاي مجازي نیز مجازات تعیین شده است. همه گیر شدن استفاده از رایانه و تلفن‌های هوشمند و رشد روز افزون شبکه‌های اجتماعی باعث شده است که فعالیت در فضای مجازی بسیار گسترده باشد. کمتر کسی را می‌شناسید که از امکانات فضای مجازی استفاده نکند یا صفحه‌ای در شبکه‌های اجتماعی نداشته باشد. وجود پایگاه‌های مختلفی که از آن‌ها به عنوان صفحات یا اکانت‌های شبکه‌های اجتماعی نام می‌بریم، این امکان را ایجاد می‌کند که افراد بتوانند هر محتوایی را به اشتراک بگذارند.
از طرف دیگر، شبکه‌های اجتماعی شرایط را برای افراد با هویت جعلی نیز فراهم کرده‌اند. بسیاری از افراد با پنهان شدن پشت نام‌های غیر واقعی می‌توانند عامل انتشار بسیاری از حاشیه‌های منفی باشند. این حواشی در مواردی میتواند باعث ایجاد هرج و مرج و آشوب روانی یا حتی اجتماعی در فضای جامعه باشد و تاثیراتی بسیار فراتر از فضای مجازی برجای بگذارد. به همین دلیل است که رسیدگی، پیگیری و نظارت بر فعالیت افراد در فضای مجازی از مهمترین مواردی است که باید به آن پرداخته شود. در کشور ما مسئولیت رسیدگی به فضای مجازی در اختیار پلیس سایبری یا پلیس فتا است. لازم به یادآوری است که هر عملی در واقعیت، به عنوان جرم تعبیر شود و برای آن مجازات تعیین شده باشد، در فضای مجازی هم جرم است و باید با آن مقابله شود. یکی از شایع‌ترین این جرائم سایبری، جرم اهانت در فضای مجازی است.
آیا فحش دادن در فضای مجازی یک عمل مجرمانه است؟
گاهی پرسیده می‌شود که آیا فحش دادن در فضای مجازی جرم است ؟!
در جواب باید بگوییم که مگر تفاوتی هم میان عمل انجام شده در فضای مجازی با فحاشی در دنیای واقعی وجود دارد؟ از نگاه قانون مجازات ، فحاشی و اهانت در هر مکان یا جایگاهی و به هر طریقی که به معنای فحاشی باشد، جرم است و مجازات دارد. افرادی که می‌پرسند آیا فحاشی در فضای مجازی جرم است ، احتمالا به این مساله فکر می‌کنند که فضای مجازی اهمیت کمتری دارد یا تاثیر کمتری برجای می‌گذارد. این استدلال به کلی اشتباه است.
جرم فحش در فضای مجازی را می‌توانیم از شیوه‌های جدید فحاشی در نظر بگیریم. این جرم در حقیقت شیوه جدیدی از فحاشی است و در عمل با شیوه سنتی آن هیچ تفاوتی ندارد. اگر غیر از این باشد و هر شخصی بتواند با اکانت‌های مجازی، هر موضوع بی اساسی را به شخص دیگر نسبت دهد و موجب آزردگی خاطر آن‌ها باشد، بدون شک آرامش و امنیت جامعه خدشه دار خواهد شد. جرم فحش در فضای مجازی مانند سایر اَشکال جرم فحش ، محاکمه می‌شود و به آن مجازات تعلق می‌گیرد. افراد مختلف می‌توانند با مدارکی که از فحاشی در دست دارند، برای تنظیم دادخواست اقدام کنند و لایحه توهین و فحاشی تقدیم دادگاه شود. هیچ شخصی اجازه ندارد به صرف استفاده از فضای مجازی، فحاشی کند یا اتهامات بی اساسی را به شخص دیگر نسبت دهد.
چرا مقابله با جرم فحاشی در فضای مجازی اهمیت دارد؟
مقابله با جرم اهانت در فضای مجازی اهمیت بسیاری دارد. رشد شبکه‌های اجتماعی، رشد تکنولوژی و سادگی دسترسی به اینترنت و استفاده از آن، شرایط را برای انجام انواع جرائم در فضای مجازی بسیار آسان کرده است. علاوه بر این، فضای مجازی کاربران بسیار زیادی دارد که موجب تاثیر گذاری و انتشار سریع مطالب در فضای جامعه می‌شود. از طرف دیگر فضای مجازی شرایطی را ایجاد می‌کند که گاهی دسترسی به شخصی که جرم فحاشی را انجام داده است، کمی مشکل می‌شود.
فحاشی به شخص دیگر میتواند درگیری‌های خانوادگی ایجاد کند و فحاشی به افراد در مقام‌های بالاتر مانند جرم توهین به رهبری میتواند امنیت جامعه را خدشه دار کند. با تمام مواردی که ذکر شد، احتمالا تا به اینجا متوجه اهمیت مقابله با جرم فحش دادن در فضای مجازی شده اید. با این جرم مانند سایر جرائم سایبری برخورد خواهد شد. هرچند که در هیچ یک از ماده‌های مربوط به جرائم در فضای مجازی به طور مستقیم به آن اشاره نشده است.
جرم فحاشی در فضای مجازی از نگاه قانون مجازات
حکم فحاشی ناموسی در فضای مجازی و به دنبال آن تعیین مجازات برای آن، براساس قانون مجازات تعیین می‌شود. این مجازات دقیقا همان مجازاتی است که برای فحاشی در دنیای واقعی مشخص شده است. ماده ۶۰۸ قانون مجازات در خصوص جرم فحاشی می‌گوید:
بی احترامی به افراد، از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ بی ادبانه، چنانچه موجب مجازات جرم قذف نباشد، شخص مرتکب به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
علاوه بر این، قانون مجازات، مقام شخص را نیز مورد نظر قرار می‌دهد. اگر شخص از افراد عالی رتبه باشد یا موضوع مورد فحاشی از ارزش‌های دینی و اجتماعی مردم جامعه باشد، میزان مجازات افزایش پیدا خواهد کرد. ماده‌های ۵۱۳، ۵۱۴ و ۶۰۹ قانون مجازات و همچنین ماده ۴۲ قانون وکالت، به همراه ماده ۲۰ لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری و ماده ۳۰ قانون مطبوعات از جمله ماده‌هایی هستند که درباره جرم فحاشی صحبت کرده‌اند. در ادامه هر کدام از ماده‌های بالا را توضیح می‌دهیم.
ماده ۵۱۳ قانون مجازات
این ماده قانونی بیان می‌کنید که هرکس به اعتقادات مذهبی یا هریک از انبیاء بزرگ و امامان شیعه و حتی حضرت زهرا (س) اهانت کند به حبس از یک تا پنج سال محکوم می‌شود.
ماده ۵۱۴ قانون مجازات
این قانون نیز بیان می‌کند که هر کس به بنیانگذار انقلاب و مقام معظم رهبری به هر شکل ممکن، اهانت کند مجازاتی به اندازه شش ماه تا دو سال حبس را تحمل خواهد کرد.
ماده ۶۰۹ قانون مجازات
این ماده قانونی نیز با توجه به سمت هر شخص تعیین تکلیف کرده است. این ماده قانونی می‌گوید:
«هر کس با توجه به سمت به یکی از روسای سه قوه یا معاونان ریاست دولت یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورا یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها، در حال انجام وظیفه یا به سبب آن فحاشی کند به سه ماه تا شش ماه حبس یا تا (۷۴) ضربه شلاق یا پنجاه هزار ریال تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.»
ماده ۴۲ قانون وکالت و ماده 20 لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری
این ماده قانونی نیز بیان می‌کند که وکلا وظیفه دارند در دفاع خود در دادگاه و حتی در مقابل مقامات اداری و همچنین وکیل شخص مقابل (طرف دعوا) یا خود او، نهایت ادب و نزاکت را حفظ کنند. در غیر این صورت به مجازات انتظامی درجه 4 به بالا محکوم می‌شوند.
ماده 20 لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری نیز در حمایت از وکیل دادگستری بیان می‌کند که هرکس به وکلای دادگستری فحاشی کند به حبس از پانزده روز تا سه ماه محکوم خواهد شد.
ماده ۳۰ قانون مطبوعات
مطابق با این ماده از قانون «انتشار هر نوع مطلب مشتمل بر تهمت یا فحش و الفاظ بی ادبانه و نظایر آن نسبت به افراد مختلف ممنوع است. مدیر مسئول جهت مجازات به محاکم قضایی معرفی می‌گردد و تعقیب جرائم مزبور، موکول به دادخواست شاکی خصوصی است و در صورت استرداد دادخواست، تعقیب در هر مرحله‌ای که باشد متوقف خواهد شد.»
با اینکه به طور مستقیم قانونی برای جرم فحاشی در فضای مجازی یا حتی مجازات فحاشی ناموسی در فضای مجازی وجود ندارد، اما با استناد به ماده‌هایی که در بالا بیان کردیم، این جرم پیگیری شده و مرتکب مجازات می‌شود.
مجازات جرم فحاشی در فضای مجازی چیست؟
مجازات فحاشي کردن در فضاي مجازي براساس قانون مجازات تعیین می‌شود. حکم قضایی فحاشی در فضای مجازی نیز براساس همین قانون و ماده‌های ذکر شده درباره آن است. براساس این ماده‌ها، مجازات فحش ناموسی در فضای مجازی یا به طور کلی مجازات جرم فحاشی در فضای مجازی به صورت وجه نقد و شلاق تعیین می‌شود که براساس شرایط پرونده برای افراد مختلف متفاوت خواهد بود.
ارکان جرم فحاشی در فضای مجازی
جرم فحاشی در فضای مجازی برای آنکه مطابق قانون مجازات اسلامی جرم محسوب شود، باید دارای سه رکن اصلی باشد. این سه رکن عبارتند از رکن قانونی، رکن مادی و رکن معنوی. در ادامه به تعریف هر کدام از این ارکان می‌پردازیم:
- رکن قانونی جرم فحاشی در فضای مجازی: این رکن از جرایم، به این موضوع اشاره می‌کند که لازم است قانون، عمل انجام شده (در اینجا فحاشی کردن) را جرم محسوب کند و از پیش برای آن مجازاتی در نظر گرفته باشد. مثلا ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی در خصوص جرم فحاشی در فضای مجازی ، توضیح داده است و برای رکن قانونی این جرم، می‌توانیم به این ماده استناد کنیم؛
- رکن مادی در جرم فحاشی در فضای مجازی: رکن مادی در این جرم به این معنی است که شخص مجرم، عمل فحاشی کردن را انجام داده باشد. فحاشی کردن به هر طریقی ممکن است انجام شود. مثلا فحاشی در فضای مجازی میتواند به صورت متنی، ویدیویی و تصویری باشد. به این ترتیب، انتشار هرگونه محتوای حاوی فحاشی کردن میتواند دلیلی برای اثبات جرم فحاشی در فضای مجازی در نظر گرفته شود؛
- و تعریف رکن معنوی جرم فحاشی در فضای مجازی: رکن معنوی جرایم، به قصد و نیت شخص برای انجام عمل فحاشی کردن معنی می‌شود. در اینجا باید مشخص شود که آیا قصد و نیت عمدی برای فحاشی کردن وجود داشته یا اینکه این عمل به قصد دیگری صورت گرفته است؟ پاسخ این سوال نیز در رای قاضی بسیار تاثیر می‌گذارد.
نکته مهم درباره جرم فحاشی در فضای مجازی
نکته مهم در انجام جرم فحاشی در فضای مجازی این است که عمل انجام گرفته در فرهنگ و اجتماع به معنای فحاشی محسوب شود یا خیر. در بعضی از مواقع، بعضی عبارات یا اعمال در جامعه‌ای به معنای فحاشی است و در جامعه و فرهنگ دیگر معنای متفاوتی دارد. علاوه بر این، شخصی که فحاشی کرده است، باید به این مساله آگاه باشد که کلامی که استفاده کرده است، فحش است و معنای بدی دارد. از طرف دیگر، شخص فحاش باید با علم و آگاهی خود فحاشی کرده باشد و به این مساله آگاه باشد. برای مثال، یک فرد مست، آگاهی چندانی درباره الفاظی که به کار رفته، ندارد.
پیشنهادی که ما داریم!
همانطور که می‌دانید، تیم حقوقی رکلا، یک مرجع تخصصی برای تنظیم انواع قرارداد و تنظیم لایحه است. شما می‌توانید درخواست تنظیم لایحه یا قرارداد خود را ثبت کنید و به این واسطه، وظیفه نوشتن و تهیه آن‌ها را به متخصصان گروه حقوقی رکلا بسپارید. همچنین این امکان را دارید که با مشاوران و وکلای ما در ارتباط باشید و مواردی که تمایل دارید در لایحه شما ذکر شود را با آن‌ها در میان بگذارید. ما در اسرع وقت با شما ارتباط می‌گیریم و در خصوص درخواست ثبت شده، مکالمه خواهیم داشت.
فارغ از مساله نگارش لوایح و قراردادها، ممکن است در خصوص مسائل حقوقی و قانونی مختلف مانند جرم موضوع این مقاله، سوالات و ابهاماتی داشته باشید. برای رفع این موارد می‌توانید در سریع‌ترین زمان ممکن با مشاوران حقوقی و وکلا گفتگو کنید. برای این منظور پیشنهاد می‌کنیم درخواست مشاوره حقوقی تلفنی خود را ثبت کنید.
تنظیم لایحه جرم فحاشی در فضای مجازی
همین حالا روی تصویر زیر بزنید و درخواست تنظیم لایحه ثبت کنید.
نظرات
