مجازات خیانت در امانت وکیل چیست و اثبات جرم خیانت در امانت وکیل چگونه است؟

نویسنده:سما سلیمانی
-
بروزرسانی:1402/04/24
زمان مطالعه: 8 دقیقه
-سیاست انتشار مطالب
جرم خیانت در امانت وکیل

جرم خیانت در امانت وکیل نیز یک نوع جرم خیانت در امانت است که در گروه جرائم مالی قرار می‌گیرد. وکیل‌ها از جمله اشخاصی هستند که در بسیاری از پرونده‌های مالی، حقوقی و غیره  مردم حضور دارند. از طرفی به دلیل اطلاعاتی که در اختیار آن‌ها قرارداد می‌گیرد و اختیاراتی که به آن‌ها داده می‌شود، لازم است که اشخاصی قابل اعتماد باشند. جرم خیانت در امانت وکیل ، از جرم‌هایی است که نه تنها موجب آسیب رساندن به اعتبار وکیل مورد نظر می‌شود، بلکه نظر عموم مردم را به وکلا منفی می‌کند و باعث می‌شود که اعتماد مردم به وکلا کاسته شود. از این رو رسیدگی به این جرائم و پیگیری مطالبات مردمی از اساسی‌ترین مواردی است که به آن پرداخته می‌شود.

به طور کلی جرم خیانت در امانت از جرائمی است که هم در احکام دینی و هم در قانون مجازات از آن صحبت شده است. امانت‌داری از ارزش‌های اخلاقی است که دین و اصول اخلاقی بسیار به آن سفارش کرده‌اند. تاثیر این جرم در افکار عمومی و در میان عموم مردم به اندازه‌ای مخرب است که قانون آن را یک جرم عمومی می‌داند و فارغ از شاکی‌های خصوصی یا رضایت او، مجازات خائن در امانت را پیگیری می‌کند. خیانت در امانت به اندازه‌ای نکوهیده است که در آیات و روایات متعددی درباره آن صحبت شده است و آن را از جمله گناهان بزرگ در نظر می‌گیرند.

چند نکته اولیه!

نکته مهم در جرم خیانت در امانت وکیل این است که جرم باید ملموس و عینی باشد. جرم باید عینی باشد و قصد خیانت وکیل به صورت علنی اثبات شده باشد که براساس آن مدارک، بتوان وکیل مورد نظر را مجرم دانست. خیانت در امانت از جرم‌هایی است که سختگیری در مورد آن لازم است. به همین نسبت، خیانت در امانت وکیل دادگستری نیز به مراتب از جرم خیانت در امانت یک شخص عادی تاثیر گذارتر است.

البته قانون برای مجازات، تفاوتی میان اشخاص مختلف قائل نیست ولی تاثیری که اثبات جرم خیانت در امانت وکیل بر جامعه می‌گذارد، بسیار بیشتر از شخص دیگر است. زیرا باور عمومی به این مساله معتقد است که وکیل باید قابل اعتماد باشد. جرم خیانت در امانت وکیل موجب می‌شود که پرونده او شامل فساد اخلاقی باشد. این جرم را می‌توانیم به عنوان عملی توام با بد عهدی، پیمان شکنی و ایجاد خسارت و زیان از سوی وکیل تعریف کنیم.

جرم خیانت در امانت وکیل به چه صورتی است؟

وکیل‌ها معمولا با مسائل حقوقی، مالی و خصوصی مردم در ارتباط هستند. از طرفی ممکن است وکالت‌های کاری داشته باشند و براساس وکالت کاری، اختیار انجام بسیاری از امور حقوقی و مالی اشخاص مختلف به عهده آن‌ها باشد. برای مثال با وکالت‌ تام الاختیار یا بلاعزل، حجم بزرگی از اختیارات به وکیل می‌رسد و مسئولیت‌های زیادی می‌گیرد. وکالت در قانون مدنی توضیح داده شده است. در تعریف وکالت آمده است:

«یکی از طرفین، طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می‌کند.»

براساس این تعریف به طور کلی دو نوع وکالت وجود دارد. وکالت عادی و وکالت بلاعزل!

قرارداد وکالت عادی قابل فسخ است. به این معنی که هر زمان که شخص بخواهد می‌تواند قرارداد وکالت را باطل کند و دیگر با وکیل مورد نظر فعالیت نکند. اما در نوع بلا عزل، شروطی تعیین می‌شود که قرارداد وکالت امکان فسخ نداشته باشد. به این دلیل است که امکان خیانت در امانت وکیل بلاعزل می‌تواند بیشتر از وکیل عادی باشد. برای اثبات مجازات خیانت در امانت وکیل ، ابتدا باید رابطه وکالت تعیین شود. در ادامه لازم است که امانت به وکیل سپرده شود.

در زمان سپرده شدن امانت، لازم است که به صورت صریح اعلام شود که این مال امانت است و امانت دار باید آن را برگرداند. با اینکه بیشترین چیزی که در اختیار وکلا قرار می‌گیرد دارایی موکل است، اما هر نوع مال دیگری که به وکیل به امانت سپرده شده باشد، می‌تواند موجب جرم خیانت در امانت وکیل باشد. بعد از اثبات رابطه وکالت و مال امانت، نوبت به اثبات جرم خیانت در امانت وکیل است. برای اثبات این مساله قانون مجازات به طور کامل درباره این جرم و مجازات آن صحبت کرده است.

این جرم در کجای قانون است؟

خیانت در امانت وکیل بلاعزل از پرونده‌هایی است که در حقوق جزای اختصاصی بررسی می‌شود. بخشی از جرائمی که حقوق جزا درباره آن صحبت می‌کند، مربوط به جرائم مالی است. جرائم مالی را می‌توانیم به جرائم مرتبط با دارایی نقدی و غیر نقدی مربوط بدانیم. خیانت در امانت وکیل دادگستری زمانی اتفاق می‌افتد که او با اختیاراتی که دارد در دارایی‌های موکل خسارت و زیان ایجاد کند. موجب اتلاف امانت یا تصرف یا مفقود شدن آن‌ها شود. در قانون مجازات، به طور مستقیم درباره جرم خیانت در امانت وکیل حرفی به میان نیامده است. اما وکیل نیز مانند عموم مردم، با مجازات‌های تعیین شده مجازات خواهد شد. درباره خیانت در امانت در ماده‌های 673 و 674 قانون مجازات توضیح داده شده است که براساس آن، مجازات خیانت در امانت وکیل نیز تعیین می‌شود. ماده 673 قانون مجازات می‌گوید:

«هر کس از کاغذ بدون نوشته مهر دار یا امضا داری که به او سپرده شده یا به هر طریق به دست آورده است، سوء استفاده کند، به یک تا سه‌ سال حبس محکوم خواهد شد.»

و در ادامه، ماده 674 این قانون نیز می‌گوید:

«هر گاه اموال منقول یا اموال غیرمنقول یا نوشته‌هایی از قبیل اوراق حقوقی و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کارِ با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آن‌ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن‌ها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.»

مجازات این جرم چیست؟

برای محکوم کردن وکیل، ابتدا لایحه دفاعیه خیانت در امانت تنظیم می‌شود. بعد از اثبات جرم خیانت در امانت وکیل ، مجازات وکیل براساس مجازاتی که در ماده‌های پیشین آمده، تعیین می‌شود. از نظر حقوقی مجازات این جرم از 6 ماه تا 3 سال زندان است که قاضی با توجه به شرایط پرونده میزان حبس را تعیین خواهد کرد. در حقیقت، رای آخر به وسیله قاضی تعیین می‌شود.

جرم خیانت در امانت وکیل قابل گذشت است؟

به طور کلی جرم خیانت در امانت از جرائم غیر قابل گذشت است. حتی اگر شاکی خصوصی بخشیده باشد و رضایت داده باشد. با این حساب، خیانت در امانت وکیل بلاعزل یا وکیل ساده نیز غیر قابل گذشت خواهد بود. این جرم از جهت تاثیری که بر افکار عمومی دارد، یک جرم عمومی در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل قاضی از طرف عموم مردم، وکیل مجرم را مجازات می‌کند. بنابراین بخشش شاکی خصوصی، وکیل را تبرئه نمی‌کند و باعث نمی‌شود که قاضی نیز او را ببخشد. بخشش شاکی فقط باعث می‌شود که قاضی جزای کمتری تعیین کند و برای او کمی تخفیف قائل شود.

ارکان بزه در جرم خیانت در امانت وکیل

ارکان بزه ، عناصری هستند که برای اثبات یک جرم به آن استناد می‌کنند. از نگاه قانون برای اثبات یک جرم باید سه رکن یا سه عنصر وجود داشته باشند. این ارکان به ارکان بزه مشهور هستند. ارکان بزه عبارتند از:

  1. رکن قانونی؛
  2. رکن مادی؛
  3. رکن معنوی.

برای آنکه یک جرم اثبات شود، به ایجاد شدن این ارکان نیاز است. بنابراین، برای اثبات اتهام جرم خیانت در امانت وکیل نیز باید این سه رکن ایجاد شده باشند.

پیشنهاد ما

برای پیگیری پرونده‌ها یا رسیدگی به مشکلات قانونی، بهترین اقدام این است که پیش از هر کاری، با مشاوران حقوقی با تجربه و وکلای مجرب گفتگو کنید تا شما را در جهت انجام اقدامات مناسب‌تر، راهنمایی کنند. تیم حقوقی رکلا با آگاهی از این نیاز، به ارائه سرویس خدمات مشاوره حقوقی تلفنی پرداخته است. برای بهره‌مندی از این سرویس، می‌توانید در صفحه مربوط به آن، درخواستتان را ثبت کنید.

سما سلیمانی
«سما» کارشناس کنترل کیفیت محتوا در تیم تحریریه رکلا، روانشناس، کارشناس حقوقی و مولف مباحث مرتبط با امور قراردادها و به صورت روزانه و مستقیم با کاربران رکلا در حال گفتگو و رایزنی است.
ثبت نظر یا سوال
star star star star star
نظرات
(9 نظر)
account_circle
مهدیه باقری
thumb_up_alt
با سلام. پدرم به برادرم وکالت تام داده است و برادرم طی دو سال تمام کارهای پدرم را انجام می‌داد و تمام هزینه‌های ایشان را پرداخت می‌کرد و قرار بود اگه یه پولی بابت دیه تصادف پدرم به حسابش آمد به برادرم بابت هزینه‌ها بدهد و این اجازه را داد که برادرم خودش پول را بردارد. اما اکنون که پول را برداشته بعد از ۱۵ روز برادرم را عزل کرده و می‌گوید شما مدرکی ندارید که ثابت کنه خرج من کردید و رفته شکایت کرده از لحاظ قانونی چه می توان کرد؟
13:42
09 شهریور 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. در این مورد باید از طریق شهادت شهود ثابت شود پدر شما به واسطه وکالتی که داده است و اذن قبلی، صرف هزینه را در مقابل دریافت مبلغ دیه اجازه داده است. البته عنوان مجرمانه داشتن این عمل دور از ذهن است.
18:08
09 شهریور 1400
account_circle
علی میرزایی
thumb_up_alt
با سلام. دوست من ماشین خودش رو با رضایت خودش در اختیار من گذاشت و من بر روی ماسه رفته چپ شدم. پلیس راهنمایی ۵۰ ۵۰ نوشت. در ضمن موقع دادن سوییچ ماشین با رضایت خودش بود و شاهد هم بود. آیا این خیانت در امانت است؟ باتشکر.
01:40
21 آبان 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. در این مورد، مرجع محترم قضایی باید تشخیص دهد آیا در ابتدا، شما دارای اجازه استفاده از خودرو نیز بوده‌اید و اگر پاسخ منفی بود باید بررسی کند که آیا جابجایی خودرو توسط شما در راستای حفظ امانت بوده است یا خیر. در خصوص سوال اول، شما باید با دفاعیات خود، اجازه تصرف در خودروی امانتی را ثابت کنید.
12:40
22 آبان 1400
account_circle
بهروز منوچهری
thumb_up_alt
سلام. خسته نباشید. ببخشید برادرم برای اینکه خانمش رو از طلاق منصرف کنه و از حق و حقوق خودش بگذره مجبور شد یک وکیل اختیار کنه بعد از مدتی دیدیم وکیل فقط سعی داره داداشم رو راضی کنه طلاق توافقی بده. موفقم شد. رای دادگاه صادر شد اما خطبه طلاق و ثبت انجام نشده بود. گوشی وکیل لو رفت. معلوم شد از اول پرونده، ادعای عشق و عاشقی می‌کرده. بعد، عکس و عکس بازی. الان باید چکار کنیم؟ لطفا راهنمایی‌مون کنید. تو رو خدا. ممنونم.
19:34
05 دی 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. ممکن است بتواند مصداق روابط نامشروع باشد چرا که رابطه زوجیت همچنان میان برادر شما و همسر ایشان بر قرار است. در هر حال، این برادر شما است که باید در این مورد تصمیم بگیرد و طرح شکایت کند.
15:01
06 دی 1400
account_circle
شعبان علی علیپور
thumb_up_alt
آیا پیگیری جزائی یا کیفری علیه وکیل زمان دار است از زمان خیانت وکیلم ده سال گذشته و با خیانت وکیلم که با طرف دعوا تبانی کرده زمینم رو تصرف کردن. میشه پیگیری کیفری یا حقوقی کنم؟
09:59
27 بهمن 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
در این مورد باید از طریق محاکم حقوقی اقدام شود. ضمن آنکه باید واقعا مصداق خیانت در امانت باشد.
16:34
28 بهمن 1400
account_circle
علی باقری
thumb_up_alt
سلام. بنده مورخ 1400/1/10 وکیلی برای فروش مال غیر گرفتم. قرار بود در دفتر قرارداد وکالت بنویسم ولی رفتم دفتر گفت دادگستری هستم بیا. کل مدارک اعم از قولنامه‌های قبل و هم قولنامه بنگاه اصل و چند تا کپی برابر اصل داشتم و چند تا هم برگه سفید داد امضا کردم پرسیدم گفت الان وقت نوشتن ندارم. بعد هم بنویسم شما نیستید امضا بکنید. پس الان امضا بزن. الان حدود نزدیک 12ماه هیچ کاری برام نکرده. آیا می‌تواند ازم خیانت بکنه هر چند وکیل آشنا بود. برای مدارک هم گفتم گفت پیش من نیست. حالا بنظر شما چطوری پیش برم؟
23:55
08 اسفند 1400
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. در این مورد هیچ تفاوتی میان وکیل و سایر اشخاص وجود ندارد که بخواهیم تفکیک ایجاد کنیم. اگر طرف مقابل از شما اسنادی دریافت کرده است برای او اظهارنامه بفرستید و در صورتی که پاسخی دریافت نکردید از طریق محاکم کیفری و حقوقی اقدام فوری انجام شود.
14:54
10 اسفند 1400
account_circle
دادور
thumb_up_alt
یکی از دوستام به من زنگ زد و گفت کسی از من شکایت کرده و من تا زمان برگزاری دادگاه یک سندی می‌خواهم و گفت رمزی برایت می‌آید آن رمز را برایم بخوان و خواندم و او هم رمز من را برای وکیلش قرار داده و خانه من را برای مزایده گذاشته. لازم به ذکر است که من سند را به عنوان مال نداده‌ام و وکیل آن آقا را تا زمان مزایده ندیدم.
06:38
16 اردیبهشت 1401
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. وقت بخیر. می‌تواند مصداق کلاهبرداری باشد. در این مورد باید با مشاوران حقوقی ما مشاوره کاملتری داشته باشید.
09:13
17 اردیبهشت 1401
account_circle
محسن ایزدی
thumb_up_alt
باسلام. در زمان زندگی مشترکم، همسرم با حقه و کلک، از بنده وکالت بلا عزل گرفت. اکنون طلاق گرفته و راه دشمنی با بنده را پیش گرفته است. ایشان منزل بنده را با وکالتی که داشته اجاره داده. اکنون سوال من این است که اگر او بخواهد منزل را بفروش برساند آیا این اختیار را دارد؟ اگر این کار را انجام دهد خیانت در امانت محسوب می‌شود یا خیر؟
03:59
11 تیر 1401
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. در صورتی که وکالت در فروش باشد این امکان وجود دارد. در خصوص خیانت در امانت نیز، باید اثبات کنید که مال را به ایشان امانت داده‌اید. در هر حال، اگر وکالت بلا عزل نیست می‌توانید آن را ساقط کنید و در غیر این صورت، می‌توانید ملک را بفروشید تا ایشان با فروش در قیمت‌های پایین نیز، به شما لطمه نزند.
13:32
11 تیر 1401
account_circle
درگاهی
thumb_up_alt
سلام. اگر وکیل تام، ملکی را کمتر از قیمت بفروشد حکم خیانت در امانت دارد؟ منظور از کمتر از قیمت معمول، حدود 20 تا 30 درصد کمتر است و اینکه چگونه باید ثابت کنیم و چطور شکایت کنیم؟
09:02
15 اسفند 1401
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
سلام. ممکن است مصداق خیانت در امانت باشد مشروط بر اینکه در حدود وکالت اعطا شده به ایشان نباشد و ایشان از حدود اختیار خود، تجاوز کرده باشد.
15:41
15 اسفند 1401
account_circle
علیرضا نادری
thumb_up_alt
من وکالت کاملی از دامادمون که ایران نیست دارم. آیا بابت کارهایی که در وکالت نامه اختیارش را دارم می‌تواند از نظر قانونی برای من مشکل ایجاد کند؟
09:52
11 شهریور 1402
سید ابراهیم زارع مویدی
مشاور ارشد قراردادها
با فرض آنکه در نهایت حسن نیت، نسبت به انجام آن اقدامات عمل شده باشد و اقدامات انجام شده، در حدود وکالتی باشد که به شما اعطا شده است به نظر می‌آید مشکلی وجود ندارد و مساله‌ای ایجاد نخواهد شد. به عبارت دیگر، همین که در حدود وکالت داده شده عمل کنید و در عین حال، این اقدامات در نهایت حسن نیت باشد عملا وکالت را به درستی اجرایی کرده‌اید.
14:46
11 شهریور 1402